एजेन्सी । सन् १९७२ मा भारतका एक किसानले कृषिमा घाटा बेहोर्नुपरेपछि आफ्नो खेत बेच्ने निर्णय गरे । उनले खेत बेचेर आएको १० हजार रुपैयाँ छोराकाे हातमा थमाइदिए । छाेरा थिए चन्दुभाइ विरानी ।

वर्षा नहुँदा गुजरातमा चर्को खडेरी परेको थियो र त्यसका कारण चन्दुभाइ विरानीका बुबाले खेत बेच्नु नै उचित ठाने । त्यसपछि चन्दुभाइले राजकोटको प्रसिद्ध एस्ट्रोन सिनेमा हलअगाडि नास्ता बेच्न थाले । त्यतिबेला उनले ठूलो परिमाणमा स्यान्डविच बेचेका थिए। यो काममा समस्या थियो किनभने स्यान्डविच बाँकी रह्यो भने केही समयमै बिग्रिन्थ्यो।

दोस्रो, सिनेमा हेर्न आउने दर्शकका लागि खाजा बोकेर घर जानुको विकल्प पनि थिएन । त्यसपछि चन्दुभाइको हातमा एउटा खजाना हात पर्यो । र, त्यो थियो– आलु चिप्स ।

उनले पहिलोपटक सिनेमा हलमा आलु चिप्स बेच्न थाले । यसका लागि चन्दुभाइलाई एउटा कारखाना र मेसिन चाहिएको थियो । बुबाले खेत बेचेर दिएको १० हजार रुपैयाँमा उनले घरमा एउटा सानो कारखाना स्थापना गरे । त्यसपछि उनको कारखानाले उत्कृष्ट चिप्स बनाउन थाल्यो ।

चन्दुभाइले सिनेमा हलसँगै दुइटा क्यान्टिनमा चिप्स बेच्न थाले । जकोटका कम्तीमा ३० व्यापारीले सिनेमा हल बाहिर चन्दुभाइले उत्पादन गरेको आलु चिप्स खाइरहेका थिए । बिस्तारै उनको व्यवसाय विस्तार हुन थाल्यो र उनले घरबाहिर कारखाना पनि स्थापना गरे ।

सन् १९८९ मा चन्दुभाइले ५० लाख रुपैयाँ ऋण लिएर गुजरातमा सबैभन्दा ठूलो आलु चिप्स कारखाना स्थापना गरे । उनको ध्यान गुणस्तर, प्रविधि र सरसफाइमा थियो । यसको नतिजा केही दिनमै देखिन थाल्यो ।

चन्दुभाइले एउटा ठूलो कारखाना स्थापना गरे जहाँबाट हरेक घन्टा २ सय ५० किलो आलुको चिप्स बनाउन सकिन्थ्यो। त्यतिबेला उनले मासिक ३० हजार रुपैयाँ कमाउँदै थिए र यो काम पूरा समय गर्न चाहन्थे ।

१९९५ मा चन्दुभाइले ‘बालाजी वेफर्स’ कम्पनी स्थापना गरे । बालाजी वेफर्स एस्ट्रोन सिनेमा पछाडिको हनुमान मन्दिरबाट प्रेरणा लिएर सुरु गरिएको थियो । त्यतिबेलासम्म गुजरातमा मात्र नभई देशभरि चिप्सको माग बढ्न थालेको थियो । त्यसपछि बालाजी वेफर्सले नमकिन र अन्य सेगमेन्टमा पनि काम गर्न थाल्यो ।

चन्दुभाइका चिप्स गुजरातमा उत्कृष्ट स्वादका कारण निकै चर्चित भएका छन् । सन् २००० सम्ममा चिप्स बजारमा बालाजी वेफर्सको ९० प्रतिशत र नमकिन बजारमा ७० प्रतिशत हिस्सा थियो ।

बालाजी वेफर्सका १ सयभन्दा बढी वितरक, ३० हजार खुद्रा विक्रेता थिए भने उनको मेगा कारखानाले प्रतिघन्टा १२ हजार किलो चिप्स उत्पादन गरिरहेको थियो ।

चन्दुभाइलाई थाहा थियो कि बालाजी वेफर्सलाई ठूलो कम्पनी बनाउन गुजरात बाहिर पनि जानुपर्छ । त्यसपछि बालाजी वेफर्सले मध्यप्रदेश, महाराष्ट्र र राजस्थानमा काम सुरु गर्यो । उनले हरेक क्षेत्रअनुसार जनतालाई दिने स्वाद पनि फरक–फरक बनाए ।

जसका कारण बालाजी वेफर्सले तीनवटै राज्यमा ठूलो प्रगति गरेको छ । गुजरातको घृति र महाराष्ट्रबाट चाट चस्का स्वादहरू अन्य राज्यहरूमा बालाजी वेफर्सका लागि सफलताको कथा बने ।

बालाजी वेफर्सको व्यापार निरन्तर बढ्दै गयो र यो क्रमशः १ अर्ब रुपैयाँबराबरको कम्पनी बन्यो। अंकल चिप्स र लेजसँग प्रतिस्पर्धा गर्न बालाजीले २५ प्रतिशत धेरै चिप्स दिन थाल्यो । बालाजी वेफर्सको यो रणनीतिका कारण पेप्सीले हार स्वीकार गरेको छ ।

त्यसपछि पेप्सीको बजार हिस्सा १० प्रतिशतले घटेको छ । सन् २०१३ मा पेप्सीले बालाजी वेफर्स किन्न ४० अर्ब रुपैयाँको बोली लगायो । त्यस समयमा बालाजी वेफर्सको आम्दानी वार्षिक १८ अर्ब रुपैयाँबराबर थियो।

चन्दुभाइ ठूलो योजनामा ​​काम गरिरहेका थिए र त्यतिबेला उनले पेप्सी र पछि ग्लोबल एफएमसीजी कम्पनी केलोगको प्रस्ताव अस्वीकार गरे ।

आज बालाजी वेफर्सले वार्षिक ४० अर्ब रुपैयाँबराबर कमाइ गरिरहेको छ । देशभरि चारवटा ठूला कारखाना छन् जहाँ दैनिक ६५ लाख किलो आलु र १ करोड किलो नमकिन उत्पान हुन्छ । चन्दुभाइलाई वेफर्सको सुल्तान (राजा) पनि भनिन्छ।