काठमाडौं । विश्वप्रसिद्ध कम्पनी टोयोटाको स्वामित्वमा रहेको कार निर्माता कम्पनी डाइहात्सुले सुरक्षा परीक्षणमा अनियमितता भएको स्वीकार गर्दै आगामी जनवरीको अन्त्यसम्ममा आफ्ना चारवटै प्लान्ट बन्द गर्ने घोषणा गरेको छ ।

डाइहात्सुले तीन दशकदेखि ६४ उत्पादनहरूमा सुरक्षा परीक्षणहरू हेरफेर गरिरहेको स्वीकार गरेको हो । जापानको ओसाकामा रहेको यसको मुख्यालय अन्तिमपटक डिसेम्बर २५ मा बन्द गरिएको थियो ।

यो घोटालाले देशका ९ हजार कर्मचारीहरूलाई जोखिममा पार्छ र विश्वव्यापी विशाल कार निर्माता कम्पनी टोयोटाको प्रतिष्ठालाई असर गर्न सक्छ । घोटालामा संलग्न ६४ मोडेलहरूमध्ये २४ मोडेल टोयोटा ब्रान्डिङमार्फत बिक्री गरिएका थिए ।

ओसाका प्लान्ट बन्द भएपछि ओटा, शिगा र क्योटो प्रान्तहरूमा यसको उत्पादन लाइनहरू बन्द गरिएका छन् । डाइहात्सुले बुधबार यातायात मन्त्रालयको अनुसन्धानपछि आफ्ना सबै सवारीसाधनहरूको आपूर्ति रोकेको छ । उत्पादन जारी राख्नुपर्ने दबाबका कारण परीक्षणको नतिजा झुटो भएको देखिएको पत्ता लागेको थियोे ।

कम्पनीले घोटालाबाट हुने नतिजा सम्बोधन गर्न आफ्ना मुख्य आपूर्तिकर्ताहरूसँग काम गर्ने जनाएको छ । यसले जापानको यातायात मन्त्रालयबाट सहयोग रकम पहुँचमार्फत क्षतिपूर्ति प्राप्त नगर्ने आफ्ना साना उपठेकेदारहरूलाई पनि मद्दत गर्न सक्छ ।

प्लान्टहरू निष्क्रिय रहेको समयमा यसले प्रत्यक्ष व्यापारिक सम्बन्ध भएका ४ सय २३ स्वदेशी आपूर्तिकर्तालाई क्षतिपूर्ति दिने जनाएको छ ।

सन् १९०७ मा स्थापना भएको डाइहात्सुले वर्षमा लगभग ११ लाख युनिट कार बिक्री गर्छ, जुन टोयोटाको १ करोड युनिट गाडीको वार्षिक बिक्रीको १० प्रतिशत हो । अटो उद्योग विश्लेषक डेभिड बेलीले बीबीसीसँग भने, ‘यो पहिलोपटक अप्रिलमा सुरु भएको थियो जहाँ यो मुद्दा विभिन्न परीक्षणहरूपछि झुटो भएको थियो।’

त्यसपछि टोयोटाले एक स्वतन्त्र आयोगमार्फत एयर ब्याग र गति परीक्षणसहित थप समस्याहरू फेला पार्यो ।

‘यस समयमा त्यहाँ कुनै सुझाव छैन किनकि वास्तविक उत्पादनहरू असुरक्षित थिए, तर यो देखिन्छ कि तिनीहरूले कम्पोनेन्टहरूसहित कार परीक्षण गरे,’ उनले भने, ‘र, त्यसपछि विभिन्न कम्पोनेन्टहरूसहित कार बेचे, त्यसैले यसले ठूलो समस्या खडा गरेको छ ।’

टोयोटाको प्रतिष्ठा २००९ मा केही फ्लोर म्याट र एक्सिलिरेटर प्याडलहरूमा त्रुटिका कारण रिकलमा क्षति पुगेको थियो । जसका कारण २०१२ मा यसले विश्वभरिबाट ७० लाखभन्दा बढी सवारीसाधन फिर्ता लिएको थियो, जसमा केही यारिस, कोरोला र क्यामरी मोडेलहरू पनि समावेश थिए ।

‘रिकलले टोयोटामा आधारभूतरूपमा परिवर्तन ल्यायो,’ बेलीले भने, ‘यो यति छिटो बढ्न बन्द भयो कि यसले फेरि गुणस्तरमा ध्यान केन्द्रित गर्यो । यसले वास्तवमा कम्पनी बाहिरका मानिसहरूलाई गुणस्तर जाँच गर्न ल्यायो । तर, यो यसको सहायक डाइहात्सुमा लागू हुने देखिँदैन।’

फक्सवागनको उदाहरण उद्धृत गर्दै धेरै विश्लेषकहरूले सुझाव दिएका छन् कि बढ्दो दबाबले धेरै कार निर्माताहरूलाई असर गरेको छ ।

जसको डिजेल गाडीहरूले विज्ञापनभन्दा बढी उत्सर्जन गरेको पाइयो । २०१५ मा अमेरिकाले भनेको थियो, ‘फक्सवागनले यसको पर्यावरण संरक्षण ऐन उल्लङ्घन गरेको छ ।