सन् २०४० मे १२ तारिकको दिन । राहुललाई निकै हतार छ । आफ्नो कृषि फार्ममा खेतालाहरू त्यसै पनि अल्छी देखेकाले राहुललाई कामदार नै फेर्ने मनसाय पनि छ । तर केही दिन ऊ व्यस्त हुने कुरा करिब दुई हप्ता अगाडि आएको मेलले भनिसकेको थियो । राहुलका अत्यन्तै मिलनसार साथीहरू आउँदैछन् । जमिर, बेन्जामिन र दिपेश चितवन एयरपोर्टमा ११ बजे ल्याण्ड हुने खबर दिपेशले बिहान सात बजे नै फोनमा बताएको थियो । बेन्जामिन अमेरिकाको साथी हो, जमिर अफ्रिकाको र दिपेश बुटवलको । सन् २०२० को कोरोना महामारीमा अमेरिकामा सँगै कृषि पढिरहेका यी चार दौँतरीले आँखै अगाडि मृत्युको पुल पार गरे । महिनौ दिनसम्म अपार्टमेन्टबाट बाहिर ननस्किेका यी दौँतरीले छिमेकमै कोरोनोले मृत्युवरण गरेको मानिसको अनुहार पनि देखेका थिए । बेन्जामिन र जमिरलाई कोरोनाको महामारीमा गुन्द्रुकको स्वादसँग प्रेम बस्यो । राहुलसँग मेल वा भिडियो कलमा प्राय बेन्जामिन र जमिरले गुन्द्रुकको बारे सोधिरहन्थे । उनीहरू नै आउँदैछन् भनेर राहुलले अलिबढी गुन्द्रुक भान्सामा श्रीमती रितुलाई जोहो गर्न लगाएको थियो ।

यो जमात लगभग बीस वर्षपछि फेरि भेट्दै थियो । राहुल र दिपेशको भने कृषि मन्त्रालयमा कहिलेकाहीँ भेट नभएको पनि होइन । तर बेन्जामिन र जमिरलाई भने राहुल र दिपेशले स्वदेश फर्केपछि भेटेका थिएनन् ।

नेपालबाट दिपेश र राहुल कृषि विषयमा उच्चशिक्षा हाँसिल गर्न अमेरिका पुगेका थिए । जमिर पनि अफ्रिकाबाट कृषि विषयमा नै उच्चशिक्षा हाँसिल गर्न अमेरिका आएको थियो । बेन्जामिन भने अर्कै सहरको भए पनि अमेरिकाकै रैथाने थियो । यी चार जनाको भेट युनिभर्सिटी अफ फ्लोरिडामा सन् २०१८ मा भएको थियो ।

पढाइमा अब्बल राहुलले पहिलो वर्ष नै युनिभर्सिटी टप गर्यो । दिपेश त यसै पनि नेपालको थियो, राहुलको नजिक पर्न उसलाई कुनै आइतबार पर्खनु परेन । बेन्जामिन र जमिर भने बिस्तारै राहुलको नजिक भए र यी चार जनाको दोस्ती कक्षाकोठामा मात्र सीमित भएन । एउटै अर्पाटमेन्ट सेयर गरेर बस्ने थाले ।

सँगै बस्न थालेपछि, यिनीहरूले पढाइको मात्र कुरा गरेनन् । पाठसँगै परिवारको, देशको, राजनीतिको, साहित्यको र कलेजमा आएका जमर्नीका दुई केटीहरूको पनि कुरा हुन थाल्यो ।

लेखक

भलै उनीहरू कृषिका विद्यार्थी भए पनि रुची भने अनेक कुरामा थिए । अमेरिकाको अबको चुनाव कस्तो हुन्छ ? अफ्रिका अधिकांश देश आफैँ किन विकसित हुन सकेन ? चीनले कस्ता कस्ता कुरामा आफ्नो लगानी गर्दैछ ? आदि इत्यादि । जमिर लिबियामा आफ्नै कलेज खोल्ने , बेन्जामिन डिग्री मात्र लिने त्यसपछि विश्वभ्रमणमा निस्कने, राहुल र दिपेश भने अमेरिकामै सेटल हुने नेपाल नफर्कने सोचमा थिए । तर सँगै बस्दा सँगै खाँदा कुराकुरामा यी चारजना एक भए । चारैजनाले आफ्नो पढाइ सक्काएपछि अमेरिकामा नै एक विशाल कृषि फार्म खोल्ने योजना बनाए । बेन्जामिनको जग्गा प्रशस्त भएकाले उनीहरूलाई जग्गाको कुनै तनाव भएन । लगानीको कुरा बेन्जामिन त्यहीँको रैथाने भएकाले उसैले मिलाउने भयो । तर जमिर भने एक टाइम त कलेज पढाउने नै भनेर ढिट कसेर बसेको थियो । साथीकै नाताले अन्य तीनले उसलाई कलेज पढाउन छुट दिने पनि भएका थिए ।
कोठाभित्र आ–आफ्नो योजना बनाउँदै यिनीहरूले आफ्नो पढाइमा दिलोज्यान लगाएर मिहेनत गर्दै थिए । बेन्जामिनले आफ्नो बा आमासँग फार्मको कुरा गरिसकेको थियो । विश्व भ्रमणमा जान्छु भन्ने छोरो देशमै बस्छु भनेको सुन्दा बा आमा पनि खुसी नै थिए ।

कुरासँगै धेरै कुरा बितेर गए । पचास वर्षभन्दा लामो सयम महामारी नभोगेको विश्वले पुनः अर्को महामारी आउने संकेत सामाजिक सञ्जालमा सुरु भएको थियो । एड्स, स्वाइनफ्लु, इबोलाजस्ता महामारीमा अहिलेको जस्तो अत्याधुनिक समय थिएन । स्वास्थ्य क्षेत्रमा विश्व पछाडि नै थियो । तर अहिले यो अवस्था त्यस्तो छैन । विश्व चनाखो भएर बसेको छ भन्ने सोचले चारजना मध्ये कोही पनि घर नफर्कने निर्णयमा पुगे । केही दिनमा समय स्वस्थ्य भएपछि आफन्त भेट्न जाने योजना बनाएर आउँदै गरेको परीक्षाको लागि यी चारजना तयारीमा जुटे ।

चाइनाको वुहानबाट सुरु भएको कोभिड – १९ ले विश्वमा नै आक्रमण गर्यो । घरबाट लगातार फोन आउन थालेपछि राहुल र दिपेशले एयरलाइन्स कम्पनीलाई फोन गरे । एयरलाइन्सले सम्पूर्ण विमान सेवा बन्द भइसकेको र नेपालमा लकडाउन सुरु भएकाले नेपाल जाने विमान नपाइने कुरा बतायो । जमिरको लागि पनि विमान बन्द भएको थियो । बेन्जामिन गाडीमा जान सक्थ्यो तर उसले साथी नछाड्ने निणर्य गर्यो र घरमा फोन गरेर म सुरक्षित छु । म यतै बसेँ भन्ने जानकारी दियो ।

यी चारजनाको आँखा किताबमा भन्दा धेरै टिभी र इन्टरनेटमा बढी हुन थाल्यो । उनीहरूले सोचेको भन्दा धेरै नै फरक अवस्थामा विश्व गुज्रिरहेको थियो । वुहानमा मृत्यु हुने संख्या दिनमा दुइ गुणा र रातमा चारगुणाको हिसाबले बढिरहेको थियो । उनीहरूले स्वास्थ्य अवस्था संसारका धनाड्य देशमा मजबुद छ भनेको कुरा दिनानु दिन मान्छेको मृत्यु बढेको खबरले ती कुरा फेल भइसकेको बताइरहेको थियो ।

जमिरकी आमाले लगातार फोन गरे तापनि जान सक्ने अवस्था थिएन । अमेरिकामा कतै लकडाउन नभए पनि बाहिरका देश स्थीर भएर बसेका थिए । यो कुरा बुझाउन जमिरलाई लगभग चार दिन लागेको थियो ।

चीनको वुहान भर्खर तङ्ग्रिन लागेको थियो । कोभिड – १९ ले फेरि युरोपमा हमला बोल्यो । युरोपलाई कोरोनाको महामारीले हेर्दाहेर्दै तहस नहस बनाएको थियो । युरोपका केही देशले घुडा नै टेक्ने अवस्था आएको थियो । इटालीले केही दिनमा नै आफ्ना हजारौँ जनतालाई गुमाएको थियो । यो देखेपछि अन्य देशले सर्तकता अपनाएका थिए । तर संसारले युरोप शिक्षित छ, त्यहाँका जनता सभ्य छन् भनेर चिनिरहेको बेला त्यो महामारीमा युरोपले अरुले सोचेको कुरा पालन गर्न सकिरहेको थिएन । इटालीमा कयौँ मान्छेको मृत्यु भएपछि त्यहाँका मान्छेले सडकभर पैसा फ्यालेर “ धन केही होइन, बाँच्नु नै ठूलो कुरा रहेछ” भन्ने कुराको प्रमाण दिइसकेका थिए ।

चाइनाको दृश्य

महामारीले बिस्तारै अमेरिकाको यात्रा तय गरिरहेको थियो । सबै त्रासमा थिए । बेन्जामिनका बा आमाले सबै यतै आउनु भनेर खबर पठाए पनि बाहिर निस्कने अवस्थामा अमेरिका थिएन । उनीहरू सबै अर्पाटमेन्टमा नै बस्ने निर्णयमा थिए ।

अमेरिकाका तत्कालिन शासकले आफ्नो देशको अर्थतन्त्रलाई असर गर्छ र अन्य शक्तिशाली देश आफूभन्दा माथि जाने डरले आफ्नो देशको जनतालाई बेवस्ता गर्दै लकडाउन नै नगरी बसेको अधिकांश देश र त्यहाँका बासिन्दाले आशंका गरेका थिए । लकडाउनलाई बेवस्ता गरेको नतिजा युरोपले भोगिरहेको थियो भने अमेरिका लकडाउन नै नगर्ने पक्षमा थियो ।

महामारीको समयमा धेरैभन्दा धेरै विज्ञले सूत्रको अनुसारभन्दै चीनलाई आफैँले विश्वमा शक्तिशाली बन्ने होडमा जैविक हतियार बनाएको हो भन्ने पनि आरोप लगाएका थिए । यी सबै कुराहरू राहुल, दिपेश, बेन्जामिन र जमिरले इन्टरनेटकै माध्यमबाट थाहा पाएका थिए । उनीहरू पनि खास कुरा के हो भन्ने पक्षमा वकालत गर्न असक्षम भएका थिए ।

विश्व त्यतिबेला डरको हावामा बाँचिरहेको थियो । श्वास लिए पनि बाँच्न नसक्ने अवस्थामा कति देश थियो । त्यसमा मुख्य अमेरिका नै रहेको थियो । यहाँ मृत्यु हुनेको संख्या हजारौँ पुगिसकेको थियो ।

दक्षिण काेरियाकाे एक दृष्य

कोरोनाको महामारी ताका आफ्ना जनताभन्दा आफ्नो अर्थतन्त्रमा बढी ध्यान दिएको कुरा राहुलले मनमनै गुनेको थियो । “ यस्तो देशमा त कसरी बस्नु ?” भनेर उसले दिपेशलाई बताएको थियो । महामारी सकिएपछि नेपाल ने फर्कने कुरा उनीहरूले नेपाली भाषामा सबैको अगाडि भनेका थिए । नेपाली बुझ्ने राहुल र दिपेश मात्र भएकाले यिनीहरू के भन्दैछन भनेर बेन्जामिन र जमिरलाई केही थाहा थिएन तर पनि उनीहरू हासिँदिए ।

विश्व त्यतिबेला पुनः बामे सर्न थालिसकेको थियो । मान्छेहरू घरबाट निस्कन थालिसेकेका थिए । पंछीहरू मान्छेको आगमन भएपछि फेरि जङ्गल पस्न थालिसकेका थिए । सडकमा निस्केका जनवारहरू गाडीको चर्को हर्नले आफ्नो पुरानै बसोबासमा फर्कने तयारीमा थिए । विश्व फेरि पुरानै हुने अवस्थामा थियो । केही महिना अगाडि प्रति मिनेट ५ जनाको दरले मान्छे कोरोनाकै कारणले मर्दै थिए भने त्यो अनुपात घटेर प्रतिदिन २/३ मा आइसकेको थियो । विदेश बसेका प्राय सबै आफ्नो देश फर्कने योजनामा थिए र कति गइसकेका थिए ।

चार जनाले बनाएको योजनामा बेन्जामिन मात्र रहने भयो । तर म एक्लै गर्छु भन्ने आँटका साथ ऊ तयार भएको थियो । जमिर पनि लिबिया फर्कने पक्कापक्की भइसकेको थियो । दिपेश र राहुलले अमेरिकामा नै हुँदा नेपाल सरकारले खुलाएको कृषि स्वरोजगार कार्यक्रममा अनलाई फारम भरिसकेका थिए ।

राहुललाई अब नेपाल बद्लिएको कुरामा विश्वास भइसकेको थियो । दिपेश भने नेपालमा गएर कृषि त गर्ने तर के गर्ने भन्नेकुरामा नै अन्योलमा थियो । जे होला भन्ने आँटले नै उनीहरूले सामान प्याक गरे । जमिरको फ्लाइट राहुल र दिपेशको भन्दा तीन दिन पछाडि थियो । बेन्जामिन भने सबैलाई पठाएर मात्र आफ्नो स्टेट जाने भनेर बसेको थियो । उनीहरूले अघिल्लो रात आफ्ना पुराना दिन सम्झेर कटाउने भए । बेन्जामिन र जमिरले जर्मनीकी एन्जिला र मेरीलाई मेल पठाए । जुन मेलमा उनीहरूले आफ्नो प्रेम पोखेका थिए ।

राहुल र दिपेशलाई छाड्न बेन्जामिन र जमिर विमानस्थलसम्म आए । करिब तीनवर्षको मित्रता त्यसै सकिँदैन हामी फेरि भेट्छौँ भनेर राहुल र दिपेश नेपालका लागि उडे । बेन्जामिन र जमिरले आकाशमा कालो बादलले नछेकुञ्जृल विमान हेरिरहे । उनीहरू कुन विमान उडेका हुन भन्ने बेन्जामिन र जमिरलाई थाहा थिएन तर हेरिरहे ।

जमिर लिबिया फर्केपछि कलेज खोलेर बस्ने पक्षमा थियो । ऊ पनि आफ्नो सपनालाई पछ्याउँदै लिबिया रवाना भयो । बेन्जामिन गाई फार्मको लागि गाई खोज्न न्युजिल्याण्ड गयो ।

राहुल र दिपेशको भने कुरा भइरहन्थ्यो । के गर्दैछौ ? कसो गर्दैछौ ? कहाँसम्म पुग्यो योजना भन्नेकुरामा उनीहरू विषेश छलफल गरिरहन्थे ।
म्हामारी पछि देशमा आएको राजनैतिक परिवर्तनमा सारा देश खुसी थियो । सरकारी कामभन्दा ज्वरो आउने समय थिएन । मान्छेहरू आफ्नो देशलाई यति छिटै परिवर्तन भएकोमा गर्व गर्दथे ।

इटालीकाे एक दृष्य

विश्वमा भएको परिवर्तन पनि हेर्न लायकको थियो । आणविक हतियारसँग डराउने दुनियाँ महामारी पछि जैविक हमला पनि हुनसक्छ भन्नेकुरा विश्व सर्तक थियो । स्वास्थ्यलाई विश्वले हेर्ने नजर कयौँ नजिक नबाएर राख्ने क्रम सुरु भएको थियो । यसका लागि युरोपले विशेष कदमहरू चालिरहेको थियो भने अमेरिकामा जनताले सरकारसँग गुमाएको विश्वासलाई पुन फर्काउन धेरै प्रयत्न गरिरहेको थियो ।

कोरोना पछि नेपालमा राजनैतिक अवस्थामा आएको परिवर्तनले विश्वलाई लोभ्याइरहेको थियो । महामारीमा उमेर ढल्केको सरकारले नेतृत्व गरेको खण्डमा सरकार धेरै ठाउँमा चुकेको उदाहरण प्रशस्त थियो । त्यसैले आफ्नो सत्ता युवा वर्गलाई दिएर तत्कालिन नेतृत्व गरिरहेका नेताहरू युवालाई सल्लाह दिइरहेका थिए । सत्ता युवाको हातमा परेपछि रोकिएका विकासको काम तीव्र गतिमा बढिरहेको भान हुन्थ्यो । महामारीपछि विभिन्न देशबाट फर्केका नेपालीहरू आफ्नै व्यवसायमा सक्रिय भएर लागेका थिए । भ्रष्टचार न्यूनमा झरिसकेको थियो । भारतले नेपाली बजार धानिरहेको समय कुनैबेला मात्र थियो भन्ने अवस्थामा नेपाल पुगिसेकेको थियो ।

नेपालमा उत्पादन भएका बस्तु जमर्नी, बेलायत, अमेरिका, फ्रान्सजस्ता ठाउँमा दैनिक रूपमा निर्यात हुन थालेको थियो ।

राहुलले करिब आठ बिघामा अङ्गुर खेती गरेको थियो । रसियाका वाइन कम्पनीसँग उसको सम्झौता भएपछि उसलाई बजारको कुनै आपत्ति भएको थिएन । राहुलले उत्पादन गरेको अङ्गुर रसिया जान्थ्यो । त्यसबाट राहुलको आम्दानी दैनिकजसो बढिरहेको थियो । कामदारको संख्या धेरै नै थियो ।

यता दिपेश भने तरकारी खेतीमा व्यस्त थियो । उसको तरकारी खेतीले प्रदेश नं ४ र ५ मा तरकारी खपत गर्न सक्ने ल्याकत राखेको थियो ।

बेन्जामिनले आफ्नै डेरी खोलेको थियो । जुन डेरी अमेरिका नै नम्बर वान बनेको थियो । जमिरले भने लिबिया तीनवटा कृषि कलेज खोलिसकेको थियो ।

महामारीले विश्वको अर्थतन्त्रमा दिएको धक्काले कल्पनै गर्न नसक्ने क्षति पुर्याएको थियो र बिस्तारै त्यो अर्थतन्त्र उठिरहेको थियो । कारण युवा नै थिए । विश्वमा युवा पुनः जागरुक भएर उठेका थिए ।

मानिसहरू एक कुनाबाट अर्को कुनामा बिस्तारै घुम्न थालिसकेका थिए । नेपालमा तीन ठूला संस्कृत विश्वविद्यालय स्थापना भएको थियो । त्यहाँ पढ्न विश्वभरबाट विद्यार्थी आउने क्रम जारी थियो । नेपाली भिषाको लागि सामान्य नेपाली भाषाको ज्ञान अनिवार्य बनाएपछि प्रत्येक देशमा नेपाली राजदूतावासले नेपाली भाषाको कक्षा सुरु गरेका थिए ।

कोरोनापछि मान्छेले प्रकृतिलाई प्रेम गर्न थालेका थिए । प्रकृतिले सृजना पनि गर्छ र विनाश पनि गर्छ भन्नेकुरा पाठ कोरोनाले सिकाएको थियो । र मान्छेहरू थोरै कुरामा खुसी हुन सिकेका थिए । संसार खुसी बन्न सिक्दै थियो । संसारभर प्रदुषण कम भएर जाँदै थियो ।

अगाडि ट्राफिक लाइट बलेपछि राहुलले आफ्नो गाडी रोक्यो । अमेरिका छाडेपछि धेरैकुरा सम्झदै आइरहेको राहुललाई लाइटले भङ्ग गरायो ।

११ बजिसकेको थियो । दिपेशले लगातार फोन गर्दै थियो । राहुलले गाडी पार्क गर्यो । जमिर त्यसै त कालो झन कालो भएछ । बेन्जामिनको पेट लागेछ, कपाल फुल्न सुरु गरेछ । तीन जनामात्र आउने भनेका थिए तर राहुललाई पर्खने त्यहाँ अन्य तीन पनि थिए । सबैले आफ्ना श्रीमती पनि ल्याएका थिए । महामारीमा सँगै बाँचेकाहरूको फेरि मिलन भएको थियो । सबै पहिला घरभन्दा पनि अङ्गुर खेती हेर्न जाने भए र उतै लागे ।

झापा, हालः काठमाडौँ
nirajdahal4455@gmail.com

सम्बन्धित शिषर्कहरु

व्यवसायिक अभ्यासमा धेरै परिवर्तन, सञ्चालन लागतमा २० प्रतिशत बचत

उदाउँदा १० लेखकः जो विकासन्युज स्वतन्त्र लेखन प्रतियोगितामा विजयी भए

मल्लले जिते एक लाखको स्वतन्त्र लेखन प्रतियोगिता

विपत्तीलाई जित्न खोजौ बिकल्प

सरकार ! लासमाथि राजनीति नगर्नू है

फेरिन्न उत्तर कोभिड विश्व