नेपाल उद्योग परिसंघ (सीएनआई)का अध्यक्ष हुन् विष्णुप्रसाद अग्रवाल । यसअघि परिसंघको वरिष्ठ उपाध्यक्ष रहेका उनले सो संस्थामा लामो समयसम्म विभिन्न पदमा रहेर काम गरिसकेका छन् । २१ वर्षकै उमेरदेखि नै व्यापार व्यवसायमा सक्रिय अग्रवाल हाल एमएडब्लू इन्टरप्राइजेज, एमएडब्लु अर्थमुभर, एमएडब्लु इन्भेष्टमेन्ट कम्पनी, एमएडब्लु रेडि मिक्स कंक्रिट, एमएडब्लु इन्जिनियरिङ, भीआर होल्डिङ लगायत कम्पनीका अध्यक्ष पनि हुन् । कोरोना भाइरसको समयमै परिसंघको अध्यक्ष सम्हालेका अग्रवालसँग परिसंघले सुरु गरेको ‘मेक इन नेपाल स्वेदेशी अभियान’, राष्ट्र बैंकले जारी गरेको मौद्रिक नीतिमा गरेका व्यवस्था र परिसंघका आगामी योजना लगायतका विषयमा कुराकानी गरेका छौं ।

नेपाल उद्योग परिसंघले ‘मेक इन नेपाल स्वदेशी अभियान’को सुरुवात गरेको छ, के हो मेक इन नेपाल स्वदेशी अभियान ? यसको मुख्य लक्ष्य के हो ?

नेपालमा औद्योगिक वातावरण सिर्जना गर्नको लागि सुरु गरिएको यो एउटा अभियान हो । यो अभियानले उत्पादनमुखी अर्थतन्त्रको स्ट्रेन्थ बढाउँछ । यसले पुँजीसँगै रोजगारी सिर्जना गर्न महत्वपूर्ण काम गर्छ । देशको अर्थतन्त्रको लागि र कुनै प्रडक्ट प्रवद्र्धनका लागि यो अभियान अति आवश्यक छ भन्ने बझाईका साथ हामीले यसको सुरुवात गरेका छौं । देशमा औद्योगिक वातावरण सिर्जना गर्न, वस्तुको प्रवद्र्धन तथा प्रमोशन गर्न र सर्भिस क्षेत्रलाई डिजिटलाइजेशन गर्ने विषयमा यो अभियानले महत्वपूर्ण भूमीका खेल्छ भन्ने हाम्रो पूर्ण विश्वास छ ।

उत्पादनमुखी अर्थतन्त्रको विस्तार र उत्पादित वस्तुको बजारिकरणका लागि स्वेदेशमै र विदेशमा पनि कसरी बजार स्थापित गर्न सकिन्छ ? त्यसमा हामी लाग्छौं । वस्तुको मूल्य र त्यसको गुणस्तरीयतामा पनि विश्वासको वातावरण सिर्जना गर्नको लागि नै ‘मेक इन नेपाल स्वदेशी अभियान’ सुरु गरेका हौं ।

यो अभियानले बेरोजगार रहेका युवाले रोजगारी पाउने र उद्योग खोल्न चाहनेहरुले उद्योग सञ्चालन गर्न सक्ने वातावरणको सिर्जना कसरी गर्छ ?

हामीले एउटा अध्ययन गरेका छौं । पूर्वाधार विकास गरी पर्यटनलाई कसरी अगाडि बढाउने ? सर्भिस क्षेत्रलाई कसरी विस्तार गर्ने ? प्रविधिको विकासलाई कसरी अघि बढाउने ? औद्योगिक वातावरण कसरी सिर्जना गर्ने र युवाहरुलाई कसरी रोजगारी दिने भन्ने लगायतका विषयमा हामीले अध्ययन गरेका छौं । सो अध्ययन अनुसार हरेक वर्ष १ हजारवटा उद्योग स्थापना गर्ने र डेढ लाख रोजगारी सिर्जना गर्ने हाम्रो लक्ष्य छ ।

यस्तै, आजका दिनमा हाम्रो निर्यात एक खर्बको छ । यसलाई बढाएर ४ खर्ब रुपैयाँ पुर्याउने हाम्रो लक्ष्य छ । हामीले स्मार्ट लक्ष्यहरु राखेर अगाडि बढिरहेका छौं ।

सरकारले गर्नु पर्ने काम तपाईंहरुले गर्दै हुनुहुन्छ, सिएनआईको यो अभियानमा सरकारको साथ कस्तो छ ?

सरकारले हामीलाई सहयोग र समर्थन पनि गरेको छ । सरकारले हामीसँग सम्झौता पनि गरेको छ । सरकारले पनि हामीले गर्नु पर्ने काम तपाईंहरुले गर्नु भयो भनेर खुसी व्यक्त गरिसकेको छ । हामीले ७ वटा क्षेत्रलाई मुख्य प्राथमिकतामा राखेका छौं । ती ७ वटा पिलरहरुमा रहेर हामीले हाम्रो उद्धेश्य र योजनाहरु लिएका छौं ।

सीएनआईले यो अभियान मार्फत पोलीसी बनाउन वकालत मात्रै गर्ने हो कि उत्पादनको प्रमोसन तथा क्षमता वृद्धि गर्न पनि भूमीका खेल्छ ?

यसमा दुईटा विषय छन् । एउटा भनेको औद्योगिक वातावरण बनाउने । यो हाम्रो मुख्य प्राथमिकता हो । दोस्रो, नेपालमा उत्पादन भइरहेका अर्थात वस्तु तथा उत्पादन र ती वस्तु उत्पादन गरिरहेका उत्पादकहरुको लागि राम्रो वातवरण सिर्जना गर्ने हो । र, ती वस्तुहरुमा उपभोक्ताहरुको विश्वास पैदा गर्ने काम यो अभियानले गर्छ । हामीले स्वदेशी उत्पादन सम्बन्धी लोगो लिएर आएका छौं ।

स्वदेशी लोगो दर्ता र सरकारसँग सम्झौता पनि गरेका छौं । धेरै उद्योगीहरुले सम्झौता गरेर आफ्नो उत्पादनमा लगाइसकेका छन् । केही प्रक्रियामा छन् । हामीले पनि किताब नै निकालेर यसलाई सफल बनाउन प्रभावकारी रुपमा लागिरहेका छौं । गुणस्तर नभएका वस्तुहरुमा पनि मापदण्ड बनाएर काम गर्छौं ।

हाम्रा नीतिहरु विशेष गरेर बिजनसेमै केन्द्रित हुन्छन्, तर स्वदेशी उत्पादनलाई प्रवद्र्धन गर्ने किसिमबाट हामी न नीति बनाउँछौ नत सरकालाई सुझाव नै दिन्छौं, यो अभियानले यस विषयको सम्बोधन गर्छ ?

हामीले ‘मेक इन नेपाल स्वदेशी अभियान’ मार्फत कुन–कुन विषयमा एडभोकेसी गर्नु पर्ने र नेपाललाई औद्योगिक वातावरण गराउनको लागि हाम्रो भिजन क्लियर छ । सरकारसँग मिलेर वर्कसपको आयोजना गरेर औद्योगिक माहोल सिर्जना बनाउनु पर्छ । विभिन्न विषयहरुलाई लिएर कुन नीतिले देशलाई कस्तो किसिमको फाइदा हुन सक्छ भन्ने विषय हामीले बुझ्नु पर्छ ।

व्यवसायिक वातावरण कसरी बढाउन सकिन्छ ? आयतलाई कसरी प्रतिस्थापन गर्न सकिन्छ ? कुन वस्तुलाई बढी फोकस गर्ने भन्ने विषयलाई हामीहरुले वर्कसप गर्छौं । पेपरहरु प्रस्तुत गर्छौं । यो सबै एकै पटक हुने विषय होइन ।

नेपाल राष्ट्र बैंकले मौद्रिक नीति मार्फत मार्जिन लेण्डिङमा सीमा तोकेको छ । यसप्रति तपाईंको धारण के हो ?

यो व्यवस्थाले ठूलो लगानीकर्तालाई अवरोध सिर्जना गरेको छ । अहिले लगानीकर्ताहरुको बुझाई र दृष्टिकोणमा पनि परिवर्तन हुँदै गएको छ । जस्तै, मैले सेयरधितो राखेर कर्जा लिएँ भने त्यो पैसाले सेयरमै लगानी गर्न आवश्यक छैन । मैले त्यो पैसा उद्योगमा पनि लगाउन सक्छु । त्यसैले मौद्रिक नीतिको त्यो व्यवस्थाले उद्योगमा लगानी गर्न चाहने ठूला लगानीकर्ताको भावना विपरित छ । त्यो भावना खुम्च्याइएको छ । पहिले प्रोफिट मात्रै हेर्थे भने अहिले त्यसको भ्यालुएसन पनि बढ्नु पर्छ भन्ने तर्फ लागिरहेका छन् ।

मौद्रिक नीतिले १ करोड रुपैयाँसम्मका उद्यम व्यवसायको कर्जामा अधिकतम २ प्रतिशत प्रिमियममा कर्जा दिनुपर्ने व्यवस्था गरेको छ, यसको असर ठूला ऋणीको व्याजदर बढ्छ भन्ने विश्लेषण गर्न थालिएको छ, त्यस्तो हो ?

साना ऋणीहरुको कन्भिन्स गर्ने क्षमता कम हुन्छ । त्यसैले पनि उनीहरुको कर्जाको व्याजदर पनि उच्च हुन जान्छ । तर, कोरोना भाइरसको महामारीमा उनीहरुलाई बचाउन आवश्यक छ । यो व्यवस्थाले उनीहरुलाई थोरै भएपनि राहत दिएको छ । यसमा हामीले धेरै कमेन्ट गर्नु हुन्न । यो व्यवस्थालाई हामीले स्वागत नै गरेका छौं ।

मौद्रिक नीति मार्फत बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरुले दिएको राहतमा उद्योगी व्यवसायी सन्तुष्ट हुनुहुन्छ ? कि बजेटले अझै बढी राहतका कार्यक्रमहरु ल्याउनु पर्थ्याे ?

हामीले बजेटको पनि स्वागत नै गरेका थियौं । बजेटले हाम्रा धेरै विषयहरुलाई समेटेको थियो । हामीले मौद्रिक नीतिको पनि स्वागत नै गरेका छौं । हाम्रा धेरै विषयहरु मौद्रिक नीतिले बोलेको छ । कोरोना भाइरसको समयमा यस्तो कार्यक्रम आउनु भनेको सकारात्मक नै लाग्छ । यसले व्याजदर पनि स्थिर राख्नमा सहयोग गर्छ भन्ने हाम्रो बुझाई हो ।

हामीले लामो समयदेखि कोरोना भाइरसको सन्त्रास भोगिरहेका छौं, अहिले अर्थतन्त्रलाई रिभाइव गर्ने प्रयत्न गरिरहेका छौं । यति लामो समयसम्म हामीले के गुमायौं, के पायो र के सिक्यौं ?

महत्वपूर्ण विषय भनेको डिजिटलाइजेसन हो । कोरोनाकालमा हामीले डिजिटलाइजेसनमा ठूलो फड्को मारेका छौं । यदि अवस्था नर्मल नै थियो भने हामीले यति चाँडै यति ठूलो फड्को मार्न सकिने अवस्था थिएन । अर्को, कुनै पनि संस्थामा पारदर्शीताको ठूलो भूमीका हुन्छ । पारदर्शीता चाहिन्छ । जुन ठाउँमा पारदर्शीता छैन त्यो ठाउँमा पारदर्शीता कायम गर्नुपर्छ भन्ने पाठ पनि सिकेका छौं । यस्तो विषम परिस्थितीमा उद्योगी व्यवसायीहरुले बाँच्ने विषय पनि महत्वपूर्ण हो । यो समयमा हामीले नाफा कमाउने भन्दा पनि बाँच्ने अर्थात व्यवसायलाई निरन्तरता दिने विषयलाई नै ध्यान दियौं । वर्किङ क्यापिटललाई म्याक्सिमाइज गर्ने विषयमा प्रविधिले ठूलो भूमिका खेल्यो ।

कोरोनाको कारण बिजनेसमा असर त ठूलै परेको छ । तर, यस्ता खालका महामारी तथा विपतिहरु हाम्रा लागि पाठ हुन् । यसैबाट सिकेर अझ हामीले अगाडि बढ्ने हो । चुनौतीहरुलाई छिचोलेर अगाडि बढ्न सिकाउने नै यस्ता विपतिहरु हुन् । अहिलेको एउटै विकल्प भनेको भ्याक्सिनेसन हो । हामीले सरकारलाई बारम्बार भन्दै आएका छौं । अहिलेसम्म कति ठूलो असर भोग्यौं । कति अमाउन्टको नोक्सान हामीले भोग्यौं भन्ने अहिलेसम्म कुनै पनि निकायले अध्ययन गरेको छैन । कुल जीडीपीको प्रत्येक दिन साढे १० अर्ब रुपैयाँको इकोनोमी छ । एक महिनामा पनि ३ सय अर्ब रुपैयाँकै फरक पर्छ नै । यति लामो समयसम्म हामीले लकडाउन तथा निषेधाज्ञा भोग्यौं । असर त धेरै नै परेको छ ।

यो चुनौतिपूर्ण समयमा तपाईं सीएनआईको अध्यक्ष बन्नुभएको छ, तपाईको कार्यकाललाई सफल बनाउनको लागि के कस्ता योजना तथा रणनीतिहरु लिएर आउनु भएको छ ?

हाम्रो सबैको महत्वपूर्ण योजना र एजेण्डा भनेको औद्योगिक वातावरण सिर्जना गर्ने नै हो । त्यसैका लागि हामी लागि रहेको छौं । त्यसैको वरिपरि रहेर हामीले कार्यक्रमको आयोजना गर्छौं । हाम्रा सदस्यहरुको समस्याहरुलाई समाधान गर्नको लागि अगाडि बढ्छौं । उद्योगी व्यवसायीहरुका समस्याहरुलाई सही तरिकाले सम्बन्धित निकायमा पुर्याउने, व्यवसायीमैत्री नीतिका विषयहरुमा ध्यान दिने विषयहरु नै हाम्रो प्राथमिकतामा पर्छन् ।

तपाईं लामो समयदेखि अटो व्यापारमा काम गर्दै आउनु भएको छ, नेपालमा अटोबजारको अवस्था र यसको भविश्य कस्तो छ ?

अटो बजार कोरोनाकालमा पूर्ण रुपमा बन्द नै रह्यो । तर, पछि केही चलायमान भयो । कोरोनाको दोस्रो लहरमा डिमाण्डमा केही कमि आएको छ । अहिले अर्थतन्त्र पनि चलायमान भइसकेको छ । मौद्रिक नीति पनि आइसकेको छ । बजेटको कार्यान्वयन पनि भइसकेको छ । फेरि अब बजेट संशोधन हुने विषय छ । त्यो पनि कार्यान्वयनमा आइसकेपछि सरकारको खर्च पनि बढ्छ । बजार चलायमान हुन्छ । आशा छ, विस्तारै व्यावासियक वातावरण बन्छ ।

अटो बजार विस्तार गर्न नयाँ के काम गर्दै हुनुहुन्छ ?

हामीले भैरहवामा यामाहाका लागि एसेम्बलिङ उद्योग खोल्दैछौं । जुन एक वर्षभित्रै सञ्चालनमा आउँछ । यसको प्रक्रिया अगाडि बढिरहेको छ । राम्रै स्केलमा ल्याउने हामीले तयारी गरिरहेका छौं । कुनै पनि देशमा एसेम्बलबाटै अटोमोबाइल्स सुरु भएको छ । त्यसैले नेपालमा पनि अब एसेम्बलिङ उद्योग बढाउनु पर्छ भन्ने हाम्रो रणनीति हो । अन्य उद्योगी व्यवसायी साथीहरु पनि सोही ढंगले काम गरिरहनु भएको छ ।

अटो मोबाइल्समा तपाईंले चाइनिज प्रडक्ट ल्याउन सुरु गर्नु भएको छ, अब नेपालमा चाइनिज प्रडक्टले पनि मार्केट लिन्छ भन्ने तपाईंको बुझाई हो ?

यो प्रडक्टमा निर्भर हुन्छ । कुन र कस्तो गाडी लिएर आउँछन् ? भन्ने विषय नै मुख्य हो । त्यसको गुणस्तर र मूल्य के कस्तो छ भन्ने हो । मान्छले विस्तारै प्रयोग गर्दै सिक्छ । हरेक देशले आफ्नो इको सिस्टम बनाउँछ । सिक्दै जान्छ । अहिले चाइनिज प्रडक्टमा पनि इम्प्रुभ भएको देखिन्छ । मैले मात्र होइन अरुले पनि चाइनाबाट अटोमोबाइल्स सम्बन्धि प्रडक्टहरु लिएर आइरहेका छन् । त्यसले कतिसम्मको बजार लिन्छ ? उपभोक्ताले मन पराउँछन् वा पराउँदैनन् ? अहिले यही नै भन्न गाह्रो छ ।

अन्तिममा, सीएनआई उद्योगीहरुको साझा संगठन हो, यसको अध्यक्ष हुनको लागि औद्योगिक पृष्ठभूमीको मान्छे हुनु पर्ने भन्ने व्यवस्था विधानमै उल्लेख छ । तर, तपाईंको पृष्ठभूमी व्यापारिक हो । तपाईं सीनआईको अध्यक्ष हुन कसरी सफल हुनुभयो ?

व्यापारिक पृष्ठभूमीबाटै मान्छे उद्योगी बन्छ । सर्वप्रथम त उद्योगको परिभाषा हामीले बुझ्नु पर्छ । हामीले हाम्रो विधानमा उत्पादन क्षेत्र, बैंकिङ्ग क्षेत्र र सेवा क्षेत्रलाई पनि उद्योग नै भनेका छौं । मेरो संलग्नता अर्थात व्यवसायिक पृष्ठभूमी वित्तीय क्षेत्र र सर्भिस क्षेत्रमा पनि छ । त्यसैले पनि म सुरुमै सीएनआईको सदस्य हुन सफल भएँ । बिचमा हाम्रो उत्पादन कम्पनी पनि थियो । वर्कसपहरुमा पनि हाम्रो संलग्नता छ । त्यसमा २ सय जना जनाले रोजगारी पाएका छन् । उद्योग क्षेत्रमा पनि केही समस्या छन् । ती समस्याहरुलाई पनि मैले बुझिरहेको छु । एउटा अध्यक्षको सबै क्षेत्रमा लगानी तथा संलग्नता हुनु पर्छ भन्ने पनि हुँदैन र त्यो सम्भव पनि हुँदैन । तर, हामीले आफ्नो तर्फबाट उद्योगको प्रगति र औद्योगिक वातावरण सिर्जना गर्नको लागि प्रयास गरिरहने हो ।

सम्बन्धित शिषर्कहरु

चार महिनामा काठमाडौं महानगरको १२ प्रतिशत बजेट खर्च, कुन महानगरको कति ?

अर्थतन्त्र ‘सन्तोषजनक छैन’ भन्ने अवस्थामा पुग्यो अर्थमन्त्रालय, ‘बोर्डरका बजार सुके’

एनपीएलमा खाजा व्यापार, साना व्यवसायीलाई बहार

सेयर बेचेर प्रभु बैंकबाट बाहिरिने रणनीतिमा भट्टचन परिवार, ठूलो परिमाणको सेयर बिक्रीमा

अब काठमाडौंका ३६ ठाउँमा ‘पेलिकन क्रसिङ’, बटन थिच्नेबित्तिकै सडक पार

हिल्सा-सिमकोट सडक : आर्थिक विकासको मेरुदण्डदेखि उत्तर-दक्षिणको मध्यस्थतासम्म