काठमाडौं । बैंकिङ क्षेत्रका लागि गत आर्थिक वर्ष २०८०/८१ त्यति सहज थिएन । राष्ट्रिय तथा अन्तर्राष्ट्रिय अर्थतन्त्रमा देखिएको असहजताका कारण बैंकहरूको व्यवसायमा प्रभाव परेको देखिन्छ । अर्थतन्त्रमा देखा परेका समस्या समाधान गर्न विभिन्न सुधारका प्रयास पनि जारी छन् । जसको फलस्वरूप सुधारका प्रयासले आर्थिक वर्षको अन्त्यतिर बैंकहरूको व्यवसायमा आशा पनि जगाएको देखिन्छ ।

गत वर्ष लक्ष्यअनुसारको कर्जा विस्तार नभए पनि विभिन्न समस्या तथा चुनौतीसँग जुध्दै कर्जा लगानी समान्य बढेको देखिन्छ । गत वर्षको वित्तीय विवरण सार्वजनिक हुँदा मिश्रित नतिजा आएको छ । वाणिज्य बैंकहरूमध्ये सरकारी स्वामित्वका राष्ट्रिय वाणिज्य बैंक, कृषि विकास बैंक र नेपाल बैंकको वित्तीय विवरणलाई चासोको रुपमा हेरिने गर्दछ ।

विगतको तुलनामा पछिल्लो सयम आफ्नो सेवालाई चुस्त बनाउँदै व्यवसायमा उल्लेख्य सुधार गरेको देखिन्छ । नेपाल राष्ट्र बैंकका नीति, नियम तथा निर्देशनहरूसँगै यी बैंकले अन्य नियामकको समेत नीति निर्देशन पालना गर्नुपर्ने बाध्यता छ । गत वर्ष सरकारी स्वामित्वका यी ३ बैंकहरूले के कस्तो प्रगति गरेका छन् भने यहाँ उल्लेख गर्न खोजिएको छ ।

सरकारी स्वामित्वका यी तीन बैंकले निजी लगानीका बैंकलाई समेत टक्कर दिइरहेका छन् । यी तीनमध्ये गत वर्ष सबैभन्दा धेरै नाफा कृषि विकास बैंकले ३ अर्ब ६५ करोड रुपैयाँ आर्जन गरेको छ । यस्तै राष्ट्रिय वाणिज्य बैंकले ३ अर्ब ३९ करोड रुपैयाँ र नेपाल बैंकले १ अर्ब ६५ करोड रुपैयाँ खुद नाफा गरेका छन् ।

अघिल्लो वर्षको तुलनामा कृषि विकासको नाफा बढेको देखिन्छ भने राष्ट्रिय वाणिज्य र नेपाल बैंकको भने नाफामा गिरावट आएको छ । अघिल्लो वर्ष कृषि विकासले १ अर्ब ३२ करोड रुपैयाँ, राष्ट्रिय वाणिज्यले ३ अर्ब ५९ करोड रुपैयाँ र नेपाल बैंकले ३ अर्ब ४३ करोड ७५ लाख रुपैयाँ खुद नाफा गरेका थिए ।

गत असारमा सबैभन्दा धेरै राष्ट्रिय वाणिज्य बैंकले १० अर्ब २३ करोड रुपैया खुद ब्याज आम्दानी गरेको छ । राष्ट्रिय वाणिज्यलाई टक्कर दिइरहेको कृषि विकासले १० अर्ब १२ करोड रुपैयाँ र नेपाल बैंकले ८ अर्ब ८० करोड २१ लाख रुपैयाँ खुद ब्याज आम्दानी गरेका छन् ।

चुक्ता पुँजीका आधारमा कृषि विकास बैंक अगाडि छ । गत असारसम्म कृषि विकासको १८ अर्ब ८८ करोड रुपैयाँ, राष्ट्रिय वाणिज्यको १५ अर्ब ६३ करोड रुपैयाँ र नेपाल बैंकको १४ अर्ब ६९ करोड रुपैयाँ चुक्ता पुँजी रहेको छ । तर, जगेडा कोषमा भने राष्ट्रिय वाणिज्य बैंक अगाडि छ । राष्ट्रिय वाणिज्यको ३६ अर्ब ७८ करोड रुपैयाँ, नेपाल बैंकको २२ अर्ब ३८ करोड रुपैयाँ र कृषि विकासको १५ अर्ब ६० करोड रुपैयाँ जगेडा कोषमा सञ्चित छ ।

समीक्षा अवधिमा निक्षेप संकलन र कर्जा लगानीमा राष्ट्रिय वाणिज्य बैंक अगाडि छ । राष्ट्रिय वाणिज्यले ४ खर्ब २९ अर्ब रुपैयाँ निक्षेप संकलन गरी २ खर्ब ४८ अर्ब रुपैयाँ कर्जा लगानी गरेको छ । यस्तै नेपाल बैंकले २ खर्ब ८३ अर्ब रुपैयाँ निक्षेप संकलन गरेर १ खर्ब ९७ अर्ब रुपैयाँ कर्जा लगानी गरेको छ । कृषि विकासले भने २ खर्ब ४३ अर्ब रुपैयाँ निक्षेप संकलन गरेर २ खर्ब १ अर्ब रुपैयाँ कर्जा विस्तार गरेको छ ।

यी तीन बैंकहरूमध्ये गत असारसम्म कर्जा निक्षेप अनुपात (सीडी रेसियो) राष्ट्रिय वाणिज्यको ६०.८२ प्रतिशत, कृषि विकासको ७७.८० प्रतिशत र नेपाल बैंकको ७२.९९ प्रतिशत रहेको छ । सीडी रेसियोका आधारमा राष्ट्रिय वाणिज्य बैंकमा निक्षेप थुप्रिएको देखिन्छ ।

तथ्याङ्क अनुसार कृषि विकासको लाभांश क्षमता उच्च छ । बैंकको वितरणयोग्य नाफा २ अर्ब ६६ करोड रुपैयाँ छ भने लाभांश क्षमता ८.१३ प्रतिशत रहेको छ । यस्तै नेपाल बैंकको वितरणयोग्य नाफा ७६ करोड ९३ लाख रुपैयाँ र लाभांश क्षमता ५.२४ प्रतिशत देखिन्छ । यस्तै राष्ट्रिय वाणिज्य बैंकको वितरणयोग्य नाफा ५८ करोड २१ लाख रुपैयाँ छ भने लाभांश क्षमता ३.७२ प्रतिशत मात्रै छ ।

गत वर्ष राष्ट्रिय वाणिज्य बैंकबाहेक कृषि विकास र नेपाल बैंकको खराब कर्जा बढेको छ । राष्ट्रिय वाणिज्यको खराब कर्जा ३.६५ प्रतिशत छ भने कृषि विकासको ३.४४ प्रतिशत र नेपाल बैंकको ३.२८ प्रतिशत पुगेको छ ।

सम्बन्धित शिषर्कहरु

बैंकहरूको शाखा विस्तार बन्द, दुर्गमको कारोबार वृद्ध भत्तामा सीमित

नेपाल बैंकका कर्मचारी र ग्राहकले सिद्धि पोली प्याथ ल्याबमा १०% छुट पाउने, यस्ता छन् सेवाहरू

विधुतीय शवदाह गृह निर्माण गर्न ग्लोबल आइएमई बैंकको २० लाख सहयोग, वातावरणीय असर कम हुने

विद्युत महसुल नतिर्ने उद्योगको बैंक खाता रोक्का गर्न गभर्नर अधिकारीलाई कुलमानको पत्र

ठूलो चुनौतीसँग जुध्दै पानीजहाज उद्योग, ९० हजार प्रशिक्षित नाविकको अभाव हुने

कृषि विकास बैंक शाखा कार्यालय मेलम्चीद्वारा सहयोग हस्तान्तरण