ई-कमर्स कम्पनी पीडीडीका संस्थापक कोलिन ह्वाङ । फाइल तस्बिर । तस्बिर: ब्लुमबर्ग ।

काठमाडौं । चीन विश्वको दोस्रो ठूलो अर्थतन्त्र हो । त्यहाँका जनताको सम्पत्ति द्रूत गतिमा बढिरहेको छ तर चिनियाँ टाइकुनहरू अरबपतिहरूको सूचीमा शीर्षमा रहन चाहँदैनन् । यसको कारण हाे- चिनियाँ कम्युनिष्ट पार्टीले अति धनीलाई निशाना बनाउनु ।

गत महिना ई-कमर्स कम्पनी पीडीडीका संस्थापक कोलिन ह्वाङ चीनको सबैभन्दा धनी व्यक्ति बनेपछि चर्चामा आए । तर उनको नाम चर्चामा आएपछि पीडीडीले नाफाको अनुमानलाई कम गरेर लगानीकर्ताहरूलाई छक्क पार्‍यो । यसको सेयरमा भारी गिरावट आएको छ । ह्वाङले रातारात १४ अर्ब डलर गुमाए र पेय पदार्थ कम्पनी नोङफु स्प्रिङका संस्थापक शान्सन झोङ फेरि चीनको शीर्ष अर्बपति बने ।

२४ घण्टाभित्र नोङफु स्प्रिङले अप्रत्याशित रूपमा आफ्नो निराशाजनक आउटलुक जारी गर्‍यो र झोङ पनि चाँडै धनी सूचीमा पहिलो स्थानबाट झरे ।

उक्त घटनाबाट सरकारी कारबाहीबाट बच्न कर्पोरेट दिग्गजहरूले कसरी आफ्नो सेयर मूल्यलाई प्रभाव पार्न सक्छन् भनेर चिनियाँ सोशल मिडियामा छलफल सुरु भयो । सी चिनफिङको ‘साझा समृद्धि’ अभियानको मुख्य जोड भनेको उच्च धनीहरूमाथि कारबाही गर्नु हो ।

एक वाल स्ट्रीट ब्रोकरले ‘चीनमा के कोही पनि धनी व्यक्ति बन्न चाहँदैन?’ भन्ने कुराकाे निष्कर्षमा पुग्न असम्भव भएकाे बताए ।

पुरानो मानसिकता

सन् १९७० को दशकको उत्तरार्धमा देङ सियाओपिङ सर्वोच्च नेता बनेपछि पुरानो माओवादी मानसिकता परिवर्तन गर्न काम सुरु गरे । विशेषगरी धन कमाउने प्रति वैचारिक शत्रुता परिवर्तन हुन थाल्यो । बढ्दो पुँजीवादी राष्ट्रमा धनी बन्नु ठूलो कुरा हो भनी उनले सोचे । धनी बन्नु शानदार थियो तर धेरै धनी बन्नु थिएन । चीनले अन्य विकासोन्मुख देशहरूको तुलनामा धेरै सम्पत्ति आर्जन गरिरहेको थियो, तर पनि नाइजेरिया, मेक्सिको र भारतलगायत साना अर्थतन्त्रहरूको तुलनामा यसको सबैभन्दा ठूलो व्यक्तिगत सम्पत्ति मामूली नै रह्यो ।

२००० दशकाे आर्थिक छलाङकाे समयमा पनि त्यहाँ एक अलिखित सीमा थियो । उक्त सीमाले कसैको व्यक्तिगत सम्पत्ति १० बिलियन डलरभन्दा बढी बढ्न दिँदैन थियाे । कम्तीमा दुई अर्बपतिहरूको कुल सम्पत्ति २०१० को प्रारम्भमा १० बिलियन डलरकाे नजिक पुगेकाे थियाे । तर चाँडै नै उनीहरू भ्रष्टाचारको आरोपमा जेल परे । आरोप निराधार थिए भन्न सकिँदैन तर यसले शंका भने उब्जाएकाे छ ।

निशानामा काे छ ?

सत्तारूढ दललाई हरेक व्यवसायको सम्पूर्ण जानकारी भएकाले धेरै उद्यमी डरले बाँचिरहेका थिए । सन् २०१२ मा सी जीनपीङ सत्तामा आएपछि उनले कुलीन वर्गहरूमाथि भ्रष्टाचारविरुद्धको अभियान चलाए । सुरुमा सार्वजनिक पदमा रहेका ठूला व्यक्तिहरू उनको निशानामा थिए । तर चीनको अर्थतन्त्र सुस्त भएपछि ठूला टेक कम्पनीहरू पनि सरकारको निशानामा परेका छन् । पछिल्ला वर्षहमा धेरै चिनियाँले १० बिलियन अमेरिकी डलरभन्दा बढीको नेट वर्थ बनाए । यसमा अलिबाबाका संस्थापक ज्याक मा सबैभन्दा अगाडि थिए ।

यो अवस्था २०२० मा परिवर्तन भयो । चीनले लगभग २४० अरबपतिहरू उत्पादन गर्‍याे जुन अमेरिकाको दोब्बर संख्या हो । २०२० काे अन्त्यमा ज्याक माले चीनको सरकारको आलोचना गर्दै भाषण दिए । उनीमाथि कडा कारबाही भयो । अलिबाबाको सेयर मूल्य घट्यो । ज्याक मा धनीहरूको सूचीबाट झरे र जनताको नजरबाट गायब भए । अर्को वर्षको सुरुमा सीले आफ्नो ‘साझा समृद्धि’ अभियान सुरु गरे । चिनियाँ नेतृत्वको ‘समानतावादी’ मूल्यमान्यतासँग मेल नखाने सबै कम्पनीहरू विरुद्ध कारबाही गरियो ।

बढ्दै छ समस्या

चीनमा धेरै धनी हुनु खतरनाक छ । दबाबका कारण भेन्चर क्यापिटल वित्त सुक्न थालेपछि युवाहरू इन्भेष्टमेन्ट अनि बैंकिङजस्ता आकर्षक पेशामा करिअर बनाउन डराउँछन् । धनाढ्यहरू द्रूत गतिमा देश छाडिरहेका छन् । कारबाही सुरु भएदेखि चीन छोड्ने करोडपतिहरूको संख्या बढ्दै गएको छ । गत वर्ष यस्ताे संख्या १५ हजारभन्दा बढी पुगेको थियाे । यो कुनै पनि अन्य देशको तुलनामा धेरै हो ।

यसकाे प्रमाण याे पनि हाे कि निजी क्षेत्र अब चीनमा पछि हटिरहेको छ । यसले चीनलाई महाशक्ति बनाउन महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्‍याे तर चिनियाँ सरकारकाे नीतिले उल्टै असर गरिरहेकाे छ । २०२१ देखि सेयर बजार ओरालो लागेको छ । तर सरकारी कम्पनीहरूले कुल बजार पूँजीकरणमा आफ्नो हिस्सा एक तिहाइभन्दा धेरै बढाएर ५० प्रतिशत पुर्‍याएका छन् ।

चीन अहिले विश्वको एक मात्र ठूलो सेयर बजार हो जहाँ सरकारी स्वामित्वका कम्पनीहरूको मूल्य निजी क्षेत्रका कम्पनीहरूको बराबर छ । पछिल्लो तीन वर्षमा व्यक्तिगत सम्पत्तिमा नाटकीय रूपमा गिरावट आएको छ । चीनमा अर्बपतिको संख्या ३५ प्रतिशतले घटेको छ भने बाँकी विश्वमा १० प्रतिशतले बढेको छ । – एजेन्सीहरूकाे सहायताबाट

सम्बन्धित शिषर्कहरु

सिद्धार्थ बैंकले साढे ३ अर्बको अग्राधिकार सेयर जारी गर्ने, सञ्चालकको भत्ता बढाउने

२०% लाभांश बाँड्ने एनसीएचएलको घोषणा, राष्ट्र बैंकका निर्देशन कार्यान्वयन गर्न नियमावली संशोधन

हिमालयनले बिजय डिष्टिलरीसँग ट्रेडमार्क लाइसेनिङ्ग एग्रिमेन्ट गर्ने, पुँजी ३.७ अर्ब पुर्याइने

नेपाल टेलिकमको ३० प्रतिशत लाभांश घोषणा

गरिमा क्यापिटलको गरिमा समृद्धि योजना आजदेखि बिक्री खुला

सर्वोत्कृष्ट नेपाली खेलाडी बने दीपेन्द्र, कार पुरस्कार पाए