काठमाडौं । नेपालले डबल बी माइनस कन्ट्री रेटिङ पाएको छ । अन्तर्राष्ट्रिय रेटिङ एजेन्सी फिचले नेपाललाई डबल बी माइनस कन्ट्री रेटिङ दिएको हो । सरकारले पहिलोपटक कन्ट्री रेटिङ गराएको हो । फिचले देशको आर्थिक अवस्थालाई सकारात्मक रूपमा मूल्यांकन गर्दै राजनीतिक स्थिरता भए आर्थिक सुधार हुने जनाएको छ ।

कम ऋण, कमजोर संरचनात्मक पक्ष

जलविद्युत क्षेत्रको समर्थित द्रुत वृद्धिको सम्भावनाले देशको बलियो आर्थिक विकास सुनिश्चित गरेको छ । प्रतिव्यक्ति आय र शासनका मापदण्डहरू ‘बीबी’ मेडियनभन्दा निकै तल छन्, तर २००६ मा सशस्त्र द्वन्द्व अन्त्य र राजनीतिक परिवर्तनपछि ती सुधार हुँदै गएका छन् ।

स्थिर ऋण

फिचले १५ जुलाई २०२४ मा समाप्त हुने आर्थिक वर्षमा संघीय (केन्द्रीय) सरकारको ऋण जीडीपीको ४४ प्रतिशतभन्दा बढी पुग्यो, जुन ‘बीबी’ मापनको ५५ प्रतिशतभन्दा तल छ । नेपालले ‍अन्तर्राष्ट्रिय मुद्रा कोषको सहयोगमा आर्थिक स्थिरता र विकास योजनाहरू अपनाउँदै आगामी वर्षहरूमा यस स्तरमा ऋणलाई स्थिर राख्ने अपेक्षा गरिएको छ । गैर-वित्तीय दायित्वहरू सीमित छन्, यद्यपि निगरानी र अनुगमन पूर्ण रूपमा भएकाे छैन ।

बलियो ऋण पहुँच

आर्थिक वर्ष २०८१ मा संघीय सरकारको ब्याज भुक्तानी राजस्वको करिब ८ प्रतिशतसम्म पुग्यो, जुन ‘बीबी’ मापनको भन्दा अलि तल छ । करिब ४० प्रतिशत सरकारको ऋण बाह्य छ ।

राजस्व झट्का

गत वर्षमा आयात र त्यससम्बन्धी करहरूमा तीव्र गिरावटले राजस्वमा असर पारेको थियो । यसले अर्थव्यवस्थालाई कमजोर बनायो, यद्यपि कोभिडपछिको पर्यटन पुनरुत्थान र रेमिट्यान्सले केही राहत दिएको थियो ।

राजनीतिक अस्थिरता

२०१४ देखि अहिलेसम्म नेपालले आठ पटक सरकार परिवर्तन गरेको छ । यसले दीर्घकालीन नीति निर्माणमा बाधा पुर्‍याए पनि आर्थिक व्यवस्थापनमा व्यापक सहमति देखिन्छ । राजनीतिक स्थिरता भए आर्थिक सुधार हुने देखिन्छ ।

बैंकिङ र विदेशी मुद्रा सञ्चिति

बैंकिङ क्षेत्रमा पनि सकारात्मक संकेत देखिएको छ । निजी क्षेत्रमा ऋण कुल ग्राहस्थ उत्पादनको ८६ प्रतिशत पुगेको छ भने बैंकमा निक्षेप रकम १०६ प्रतिशतसम्म पुगेको छ । यसैगरी विदेशी मुद्रा सञ्चिति १३ अर्ब अमेरिकी डलर पुगेको छ ।

सम्बन्धित शिषर्कहरु

नेपालगञ्जमा १०८ फिट अग्लो ‘हनुमान’को मूर्ति बनाइँदै, १० करोड लाग्ने

२६ लघुवित्तले शाखा खोल्न नपाउने, खराब कर्जा १० प्रतिशत बढी

राजस्व संकलन करिब १७ प्रतिशतले वृद्धि, चार महिनामा ३ खर्ब २३ अर्ब २४ करोड रुपैयाँ

ठडिँदैछ देशको पहिलो ‘फ्लाई ओभर’, गाडी गुड्ने दिन नजिकिँदै

अन्नपूर्ण क्षेत्रलाई केन्द्रविन्दू बनाएर भूकम्प

चितवनमा धान उत्पादन घट्यो