२०७५ जेठ ३१ गते १८:०४ विकासन्युज
काठमाडौं । मापदण्ड अनुरुप दूध उत्पादन नगरेका डेरी उद्योगहरुलाई सरकारले प्रचलित खाद्य ऐन अनुसार कानूनी कारवाहीको प्रक्रिया अगाडी बढाएको छ ।
सोमबार कृषि, भूमि व्यवस्था तथा सहकारी मन्त्री चक्रपाणी खनालको नेतृत्वमा राजधानीमा गरिएको अनुगमनमा २५ दूध प्रशोधन उद्योगका ४२ ब्राण्डका दूधका नमुना संकलन गरी केन्द्रीय खाद्य प्रयोगशाला परीक्षण गरिएको थियो । परिक्षणको क्रममा १७ नमूनामा चिल्लो वस्तु(फ्याट)मा कमि, ९ नमूनामा चिल्लो बाहेकको ठोस वस्तु (एसएनएफ) मा कमि र ४० नमूनामा सोडा(न्युट्रलाइजर) पाइएको छ । विभागको अनुसार दूधमा फ्याट नभए पोषण तत्व प्राप्त हुदैन । सोडा(न्युट्रलाइजर) ले मानव सरीरले क्षति गर्छ ।
विभागले बालाजुस्थित आधुनिक डेरी, काभ्रेको एलिसाज/गल्फु विनायक डेरी, बालकोटको अनमोल, काभ्रेकै अर्पण/जय श्री कृष्ण डेरी लगायत रहेका छन् ।
मन्त्रालयका प्रवक्ता योगेन्द्रकुमार कार्कीले विस्तृत रुपमा अझै ती दूधहरुको नमूनामा सूक्ष्मजैविक परीक्षणको समय लाग्ने भएकोले हाल परीक्षण भइरहेको बताए । ‘मापदण्ड अनुसार सञ्चालन नगरेको दूध उद्योगलाई कारबाहिको प्रक्रिया अघि बढाएका छौं,’ उनले भने ‘साथै अध्ययन तथा परिक्षण समेत अघि बढाएका छौं ।’
खाद्य प्रविधि तथा गुण नियन्त्रण विभागका प्रवक्ता पूर्णचन्द्र वस्थीले उद्योगले गरेको दोष अनुसार हालको खाद्य ऐन अनुसार बढीमा १० हजार रुपैयाँ जरिवाना साथै एक वर्षसम्मको जेल तोकेको बताए । ‘यद्यपि अहिले उक्त खाद्य ऐन शंसोधन परिमार्जन भइसकेको छ,’ उनले भने ‘परिमार्जित ऐन भदौ १ गतेदेखि लागु हुनेछ ।’ सो कानूनमा ५० हजार रुपैयाँ जरिवाना र ५ वर्षसम्मको कैद सजाय तोकेको छ ।’
सोमबार मन्त्री खनालको टोलिले काठमाडौंको बालाजु क्षेत्रका दूग्ध विकास संस्थान, आधुनिक डेरी, पुष्प डेरी र सामुहिक कृषक डेरी गरी जम्मा ४ दूग्ध प्रशोधनमा निरिक्षण अनुगमन गरेको थियो । जसमा आधुनिक डेरीका ३ र पुष्प डेरीको १ गरी ४ गोदाममा सिलबन्दी गरिएको छ ।
उक्त अनुगमनमा दूध बनाउन प्रयोग गरिएको पाउडरको म्याद नखुलेको, स्तरीय गोदाममा भण्डारण नगरिएको, उत्पादन प्रणााली अवैज्ञानिक भएको तथा सरसफाइमा पर्याप्त ध्यान नदिएको लगायत कमजोरी फेला पारिएको थियो । शंकास्पद धुलो दूधको प्रयोगशाला परीषणको लागि नमूना संकलन गरीएको थियो ।
त्यस्तै मन्त्रालयका प्रवक्ता कार्कीले दूध प्रशोधन उद्योगबाट उत्पादित दूधको स्वच्छता एव गुणस्तरलाई सरकारले जोड दिएको बताए । उक्त क्षेत्रको दीर्घकालिन सुधारको लागि दूध उत्पादन, संकलन, चिस्यान, ढुवानी, प्रशोधन र विक्री वितरण असल उत्पादन अभ्यास (गुड म्यानुफ्याक्चरीङ प्राक्टीस(जीएमपी)का सिद्धान्तका अधारमा नयाँ कार्यविधि, मापदण्ड निर्माण कार्य अगाडी बढाएको जानकारी दिए । ‘साथै आम उपभोक्ताको स्वास्थ्यलाई ध्यानमा राखी दुग्ध उद्योग लगायत अन्य खाद्यवस्तुको स्वच्छता र गुणस्तर कायम राख्नका लागि अनुगमन कार्यलाई अभियानको रुपमा सञ्चालन गरिनेछ ।’
Copyright © 2025 Bikash Media Pvt. Ltd.
