काठमाडौं । बीमाको सिद्धान्त भनेको मुलतः जोखिम बहन गर्ने हो, साथै आफुसँग रहेको जोखिमलाई बीमा कम्पनिमा हस्तान्तरण गर्ने प्रक्रिया नै जीवन बीमा हो । आजको बदलिँदो समयमा हरेक व्यक्तिसँग पल, पलमा जोखिम हुन्छ, चाहे त्यो व्यक्ति सामान्य होस या उच्च ओहदाको जोखिम सबैमा समान लागू हुन्छ ।  अझै बढी जोखिम गाउघरमा बसोबास गर्ने भन्दा हरेक दिन सबारी साधन चढ्ने र घर बाहिरको काम ज्यादा गरिरहने व्यक्तिमा हुन्छ, यदि मेरो ठूलो रकमको बिमा गरेको छु भने निस्चित अबधिको लागि म र मसँग आश्रीत परिवार ठूलो जोखिम बाट सुरक्षीत हुन्छ ।

म जिबित छदा मैले सके सम्म मेरो परिवारको गाँस, बास, कपास र शिक्षा, दिक्षा राम्रोसँग दिलाउने कोसिस गरेको हुन्छु । मेरो परिवारको हरेक दु:ख, सुखमा साथ दिनेछु तर म जिबित नहुदा यदि मैले बिमा गरेको छुइन भने मेरो परिवारले म सँगै मैले दिने आर्थिक हैसियत पनि गुमाउछ र मानविय क्षतिको पीडासँगै आर्थिक अभाबमा छट्पटिन थाल्छ, होला त्यो व्यक्तिको व्यापार, व्यवसाय र लगानी तर यी सबै कुराले तत्काल कहिँ पनि केही राहत दिदैन ।

लगानी र व्यवसाय समन्धित व्यक्ति नरहदा , अन्य ब्यक्ति वा हाम्रो समाजले समन्धित ब्यक्तिको परिवारले सकभर यी लगानी नथापाओस नै भन्ने सोच राख्दछ , तर उस्ले तिर्नुपर्ने बैकको ऋण वा ब्यक्तिगत ऋण छ भने पीडित परिवारमा पिडाको घाउ नओइलाउदै थप पीडा दिन यो समाज पछी पर्दैन । मन्द हिसाबमा यस्तो अबस्थामा भन्न त मन थिएन तर, के गर्नु हेर्नू न तपाईंको फलानोले । यति ऋणलिनु भाको थियो बिर्सिनु होला भनेर सम्झाएको मात्रै भन्छन । त्यसैले बिमा गर्दा भने आफू नरहदा पनि आश्रीत परिवारले तत्काल सम्भाबित आर्थिक अभाब झेल्नु पर्दैन, बिमाबाट आएको पैसाले परिवारले जुन हैसियतको जीवन बिताइरहेको छ त्यो लेबल बाट ओर्लिनु पर्दैन । त्यसकारण पनि ठूलो जोखिम बहन हुने बिमा गर्न जरुरी छ, तर यसो भन्दै गर्दा उस्ले तिर्नै नसक्ने भार बोकाउने गरि बिमा गराउने काम अभिकर्ताले गर्नु हुन्न ।

बचत र मुनाफाको संगमः बीमा
अब बिमाको दोश्रो पाटो भनेको बचत र मुनाफा पनि हो तर यसो भन्दै गर्दा डबल पाउनकै लागि बिमा गर्ने भन्ने पटक्कै होइन तर जोखिम न्युनिकरनकै लागि बिमा गर्दा थोरै थोरै बचतलाइ एकमुष्ठ बनाइ अबधी सकिदा आउने फिर्ता रकम पनि एकमुष्ठ दोब्बर या दोब्बर भन्दा बढी हुन्छ भने किन छोड्ने भन्ने अर्को महत्वपूर्ण पक्ष्य रहन्छ । अभिकर्ताले यी सम्पुर्ण कुरालाइ सहज सँग बुझाएर बिमा गराउने हो भने सजिलै बिमितले बिमा गर्ने अबस्था रहन्छ र अन्तिम अबधीसम्म बिमितले किस्ता तिरिरहने अबस्था पनि हुुुने गर्छ । अभिकर्ताले थोरै बुझेर बिमा गराउन जानू भन्दा बिमा समन्धी अधिक जानकारी लिएर बजारमा उत्रीने हो भने पक्कै पनि समाज र आफ्नो लागि बिमा बजारमा ठुलो देन दिन सक्छ । त्यसो गरियो भने मात्रै व्यवसायीक सफलता हासिल गर्न सकिन्छ ।

बिमा कम्पनिका प्रतिवद्धता र बीमितलाई प्रतिफल
आजको दिन सम्म नेपाली बिमा बजारमा १९ वटा जिवन बिमा कम्पनि हरु रहेका छन । सबै बिमा कम्पनिहरुले बिमितको लागि राम्रो सेवा पुर्याइ रहेका छन । तर यथार्थ यो छ चाहेर या नचाहेर हरेक कम्पनिका अभिकर्ताले बिमितको अगाडि डबल हुन्छ भनेर बिमा पोलिसी बेच्छन । तर स्वयंलाई थाहा छैन कसरी डब्बल हुन्छ भन्ने कुरा । बिमितले जहिले पनि अबधी पूरा भए पछि बिमान्क रकम र बोनस पाउने हो, अब कुरा आयो बोनस कसरी निर्धारण हुन्छ भन्ने ? बोनस निर्धारण कम्पनिको हरेको सालको कारोबारको आधारमा सम्बन्धीत निकायको समन्वयमा गर्ने हो, हरेक साल समान बोनस हुन्छ भन्ने पनि होइन, तल माथी हुन्छ नै । अब दोब्बर पाउनको लागि १५ बर्से अबधीमा हरेक साल प्रति लाख ७ हजार हुन जरुरी छ यो कुरा एकाध अभिकर्ता बाहेक कसैले बुझेको पनि छैन र बिमित लाई बुझाएको पनि छैन । यसको प्रत्यक्ष असर अबधी सकेर बिमित जब पैसा लिन कम्पनी जान्छ त्यतिबेला त्यो अभिकर्ता, कम्पनी र समग्र बिमा बजारलाई नै परेको कुरा जग जाहेर छ ।

यो कुराले बिमा कम्पनीले भन्दै आएको दोब्बर हुने कुरा हात्तिको देखाउने र खाने दात फरक फरक भए जस्तै प्रमाणित भएको छ । तर पछिल्लो समयमा आएको कम्पनी महालक्ष्मीले पोलिसीमा नै लेखेर दोब्बर दिएको छ, अभिकर्ताले बाध्य भएर दोब्बर पाइन्छ भनेर बिमितको अगाडि बोल्नु परेको झुटो कुरा बाट मुक्ती दिलाएको छ ।

कसरी बढाउने जीवन बिमामा पहुँच ?
नेपाली बिमा बजारमा ८३ प्रतिशत नेपालीहरु बिमा सुबिधाबाट बिमुख भैरहदा अधिकांसले चाहना हुदाहुदै पनि हरेक साल पैसा तिर्न नसक्ने कमजोर आर्थिक अबस्थाको कारणले बिमा गर्न सकेका छैनन् । यो अवस्थालाई मुलककै कान्छो कम्पनी महालक्ष्मीको लगानी फिर्ता योजना ले पूरा गरिदिएको छ । त्यसैले अब बीमा बजारमा स्वस्थ प्रतिस्पर्धा गरेर बिमा गर्ने र गराउने प्रक्रिया को सुरुवाद महालक्ष्मीले गरेको छ र यो हुन जरुरी थियो ।-लेखक महालक्ष्मी लाइफ इन्स्योरेन्स कम्पनीका सिनियर एजेन्सी मेनेजर हुन्

सम्बन्धित शिषर्कहरु

सर्वोत्कृष्ट नेपाली खेलाडी बने दीपेन्द्र, कार पुरस्कार पाए

कर्जा सूचना केन्द्रले १० प्रतिशत लाभांश बाँड्ने

सुदूरपश्चिमले जनकपुरलाई दियो १८५ रनको लक्ष्य

जाडोमा कसरी गर्ने छालाको स्याहार ? यस्ता छन् छाला रोग विशेषज्ञका टिप्स

१२ वटा गैँडा मृतावस्थामा भेटिए, १५० जना नियन्त्रणमा

३.१६ प्रतिशत लाभांश बाँड्ने ज्योतिको घोषणा