अपी पावर कम्पनीका डाइरेक्टर हुन् इन्द्रमणि त्रिताल । विगत ७ वर्षदेखि हाइड्रो व्यवसायीका रुपमा काम गरिरहेका त्रितालले सुरुमा अर्थात २०७० सालमा अपी पावर कम्पनीको कम्पनी सचिवको रुपमा काम गरे । त्यसपछि कम्पनीले दार्चुलामा निर्माण गरेको साढे ८ मेगावाटको नौगाढ जलविद्युत आयेजनामा परियोजना म्यानेजरका रुपमा काम गरे । अहिले उनी अपी पावर कम्पनीमा डाइरेक्टरको भूमिकामा छन् । उनै त्रितालसँग हामीले कम्पनीको वर्तमान वित्तीय अवस्था, कम्पनीले हालै जारी गरेको हकप्रद सेयर, कम्पनीले निर्माण गरिरहेका र आगामी दिनमा निर्माण गर्ने आयोजना र आगामी योजनाको बारेमा कूराकानी गरेका छौं । प्रस्तुत छ उक्त कुराकानीको अंशः

अपी पावर कम्पनीले जारी गरेको हकप्रद सेयरमा लगानीकर्ताको आकर्षण कस्तो रह्यो ? सेयर कति  बिक्री भयाे ?

विगत ३/४ वषदेखि अपी पावर कम्पनीको हकप्रद सेयर आउने–आउने भन्ने धेरै हल्ला भयो । हामीले १ः२ भनेर नेपाल धितो पत्र बोर्डसमक्ष अनुमति मागेका थियौं । तर बोर्डले १ः०.४७ को मात्र स्वीकृती दियो । त्यसपछि हामीले हकप्रद सेयर जारी गर्यौं । सेयर जारी गर्दा यसमा सेयरधनीको सहभागिता उल्लेख्य मात्रामा भयो । अहिले सेयर मार्केट पनि बढेको कारण पनि हुन सक्छ । अर्को, हामीले लगातार विद्युत उत्पादन गरिसकेपछि दिने लाभांश पनि हुन सक्छ । हामीले सोचेको भन्दा राम्रैसँग सेयर उठ्यो भन्ने हाम्रो बुझाई छ ।

हालसम्म कति बिक्री भयो ?

हामीले कुल ५६ करोड ७० लाख हकप्रद सेयर जारी गरेका हौं । मंसिर ३ गतेको समयसम्म ३५ करोड बराबर उठिसकेको छ । ४ गते १० करोड उठ्यो भन्ने हाम्रो अनुमान छ । यो हिसावले कूरा गर्दा करिब ४५ करोड उठ्छ । १० करोड जति बाँकी रहन्छ । त्यो भनेको १० लाख कित्ता सेयर हो । त्यसपछि हामी यसलाई अप्सनमा लिएर जान्छौं । सबैलाई थाहा नभएर पनि हुन सक्छ । धेरै देश बाहिर पनि हुनुहुन्छ । बाँकी रहेको सेयर मानिसहरुले जानकारी नपाएर बाँकी रहेको हो भन्ने हाम्रो बुझाई छ ।

विश्व महामारीका रुपमा फैलिएको कोरोना भाइरसले सम्पूर्ण क्षेत्रलाई ठूलै असर गरेको छ । यो महामारीले अपी पावर कम्पनीलाई के कस्तो असर गर्यो ? कम्पनी वित्तीय रुपमा कसरी अगाडि बढ्दैछ ?

अपी पावर कम्पनी वि.स२०६० सालमा स्थापना भएको कम्पनी हो । २०७० सालमा यो पब्लिक लिमिटेड कम्पनीमा परिणत भयो । त्यसपछि हामीले साढे ८ मेगावाटको नौगाढ जलविद्युत आयोजना निर्माण गर्यौं । नेपालको इतिहासमा साढे ८ मेगावाटको आयोजना १७ महिनामा सम्पन्न गर्ने पहिलो कम्पनी अपी पावर हो । त्यसले निरन्तर वदुत उत्पादन गर्न थाल्यो । विदुत उतपादन गर्न थालेको एकै वर्षमा हामीले बोनस दिन थाल्यौं । त्यसपछि हामी पूराना सेयरधनीलाई फेरि इक्वीटी नमागेर पूरानै इक्वीटीले फेरि ८ मेगावाटको आयोजना निर्माण गर्यौं । त्यो आयोजना पनि गर्त वर्षको कात्तिकदेखि सञ्चालनमा ल्याएका छौं । साढे ८ मेगावाटको इक्वीटीले साढे १६ मेगावाट विद्युत उत्पादन गरेर हामीले प्रत्येक वर्ष लाभांश दिइरहेका छौं ।

कोरोना भाइरसले धेरै क्षेत्रलाई असर गरेको छ । हाइड्रोलाई पनि असर गरेको छ । तर, उत्पादन गरिसकेका हाइड्रोलाई त्यति असर गरेको छैन । तर निर्माणाधीन आयोजनालाई भने असर गरेको छ । यसले अपी पावरको साढे १६ मेगावाटको आयोजनालाई असर गरेन । किनकि ती आयोजनाहरुको विद्युत उत्पादन शुरु भइसकेको थियो । अर्को हामीले ४० मेगावाटको अपर चमेलिया आयोजना निर्माण गर्दैछौं त्यसमा असर गरेको छ । हामीले माघमा सुरु गर्नु पर्ने हो । त्यो हामीले सुरु गर्न सकेनौं । त्यसको भौतिक पूर्वाधारहरु हामीले निर्माण गर्न सकेनौं । त्यसैको लागि हामीले यो हकप्रद सेयर जारी गरेको हो । यो आयोजनाको इक्वीटीको लागि नै हामीले हकप्रद सेयर जारी गरेका हौं ।

कम्पनीको वित्तीय अवस्था कस्तो छ ?

हामीले सुरुमै नेपाल विद्युत प्राधिकरणसँग यतिमा विद्युत खरिद बिक्री सम्झौता (पीपीए) गरौं, यतिमा परियोजना बनाउँछौं भनेर जुन सम्झौता गरेका हुन्छौं तर पछि अनेक कारणले भनेको समयमा र भनेको कष्टमा आयोजना नबन्ने अवस्था आउँछ । त्यस बेला कम्पनी जिर्ण अवस्थामा जान्छ । तर, हाम्रो विश्लेषण भने अहिले सम्म सही नै छ । त्यही कारणले पनि हामी रुग्णमा परेनौं । हामीले प्रत्येक वर्ष भनेकै समयमा लाभांश पनि दिँदै आएका छौं । भनेकै समयमा विद्युत उत्पादन गरेका छौं र भनेकै समयमा निर्माण कार्य सम्पन्न गरेका छौं । त्यही हिसावले पनि हाम्रो वित्तीय अवस्था अहिलेसम्म खराव अवस्थामा छैन । हामी सस्टेन हुने किसिमले अगाडि बढिरहेका छौं ।

बजारमा अपी पावर कम्पनीको हैसियत के हो ?

अपी पावर कम्पनीले सुदूरपश्चिमलाई फोकस गरेर आयोजना निर्माण गरिरहेको छ । हामीले अहिले ४ मेगावाटको सोलार पावरको आयोजना पनि निर्माण गरिरहेका छौं । अपी पावर कम्पनी भनेको सेल्फ सस्टेन हुने कम्पनी हो । यो रुग्णमा नगनिने कम्पनी हो । साढे १६ मेगावाटका आयोजना अहिले चलिरहेका छन् । ४ मेगावाटको सोलारको आयोजना अब आउँदैछ । हाम्रो अब २० मेगावाट हुन्छ । त्यसपछि ४० मेगावाटको प्रोजेक्ट बनाउन खोजिरहेका छौं । काम सुरु पनि भइसकेको छ । यो पनि निर्माण भइसकेपछि ६० मेगावाटको परियोजनाहरु हामीले निर्माण गरेकै हुन्छ । अपी नेपाली जलविद्युतको निजी क्षेत्रबाट ठूलो कम्पनी भनेर पनि चिनिन्छ ।

हामी त्यही हिसावले अगाडि बढ्दैछौं । आगामी दुई वर्षभित्र त्यो ४० मेगावाटको आयोजनाको विद्युत पनि उत्पादन गर्न सुरु गर्ने हाम्रो योजना छ ।

अपी पावर कम्पनीले आगामी दिनमा के कस्ता परियोजनाहरु बनाउने सोच बनाएको छ ? कसरी अगाडि बढ्दैछ ?

हामीले दुई आयोजना निर्माण गरिसकेका छौं । अहिले सुरु गरेको ४० मेगावाटको छ । त्यसपछि सोलारका परियोजनाहरु पनि छन् । त्यस्तै अन्य परियोजनाहरु पनि आइडण्टिफाई गर्दै अगाडि जाने भन्ने हाम्रो योजना छ । वैकल्पिक रुपमा हामी सोलारमा पनि गइरहेका छौं । तर, हाम्रो ग्रुप अफ कम्पनीले निर्माण गरिसकेका साढे ५७ मेगावाटको परियोजनाहरु छन् । अरुणभ्यालीले पनि आफ्नै परियोजनाहरु बनाइरहेको छ । अबको दुई तीन वर्षमा आम्रो ग्रुप अफ कम्पनीले करिब १ सय ५० मेगावाट जति विद्युत उत्पादन गर्ने लक्ष्य लिएको छ ।

अपि पावर कम्पनीको अबको प्राथमिकता सोलार पावरमा हो ?

सोलार मात्र होइन । सोलार त एउटा व्यवसाययिक पार्ट हो । मिक्स इनर्जी उत्पादन गर्ने ध्येयका साथ हामी अगाडि बढ्छौं । मुख्य त हाम्रो प्राथमिकता जलविद्युत नै हो । मिल्यो भने विन इनर्जीमा पनि जाऔं । यो मिक्स इनर्जीको रुपमा काम गरेर अगाडि बढौं भन्ने हाम्रो योजना हो ।

यी विभिन्न आयोजनाहरु निर्माण गर्दै हुनुहुन्छ , स्रोत कसरी जुटाउँदै हुनुहुन्छ ?

अहिले ४० मेगावाटको आयोजना निर्माणका लागि नै हामीले अहिलेको हकप्रद सेयर जारी गरेका हौं । पूराना सेयरधनीहरुले नै यसमा सेयर थप्नुहुन्छ । यस्तै, हामीले सोलारका आयोजनाहरु निर्माण गरिरहेका छौं । त्यसका लागि पूराना निर्माण गरिसकेका आयोजनाहरुबाट आएको आम्दानीबाट नयाँ आयोजना बनाउँदै जाने भन्ने हाम्रो योजना छ ।

धेरै आयोजना तथा जलविद्युत कम्पनीहरु हामी रुग्ण भयौं भनेर सरकारसँग गुहार पनि मागिरेको अवस्था छ । तपाई अब नेपालमा जलविद्युतको भविश्य कस्तो देख्नुहुन्छ ?

अहिले नेपालमा जति विद्युत उत्पादन भइरहेको छ । यो विद्युतले नेपाललाई पुग्दैन । अहिले जति बनिरहेका छन् । यी सबै आए भने नेपाललाई पुग्न सक्ला । ठूला आयोजनाहरु निर्माण भइसकेपछि भारत बंगलादेशमा पनि पठाउन सकिन्छ । नेपालमा ८४ हजार मेगावाट विद्युत उत्पादन गर्न सकिन्छ भन्ने अनुमान छ । अहिले २/३ हजार मात्र उत्पादन गर्न थालिएको छ । त्यो पनि भइसकेको छैन । नेपालमा विद्युतको सम्भावना धेरै छ । अन्तरदेशिय प्रशारण लाइनको निर्माण गरेर विदेशमा निर्यात गर्न सक्यो भने नेपालको अर्थतन्त्रको एउटा हिस्सा जलविद्युत बन्छ ।

जलविद्युतमा हुने लगानीको प्रतिफलको अवस्था कस्तो छ ?

हाइड्रो पावर निर्माण शुरु गर्दा त्यसको सम्पूर्ण अवस्था राम्रोसँग अध्ययन गर्नुपर्छ । त्यसको ट्रान्समिसन लाइनको अवस्था के कस्तो छ भनेर अध्ययन गर्न जरुरी छ । कतिपय आयोजनाहरु ट्रान्समिसन लाइन नै नबनेर समस्यामा परेका हुन्छन् । हचुवाको भरमा यति मेगावाट भने निर्माण गर्यो भने रुग्ण हुने अनेक समस्या आउने हुन्छ । ट्रान्समिसन लाइन भएको डिस्चार्ज राम्रो भएको ठाउँमा जलविद्युतको आयोजना निर्माण गर्यो भने कुनै समस्या हुँदैन । प्रतिफल पनि राम्रै पाइन्छ । कष्ट पनि महँगो हुँदैन । समयमै बन्छ । र आयोजना सस्टेनेवल पनि हुन्छ ।

पछिल्लो समय प्रमोटरहरुले आर्थिक गतिविधीहरु पारदर्शी नबनाउने र यसले गर्दा उनीहरुप्रति आम जनमानस अर्थात पब्लिक सेयरधनीहरुको विश्वास गुम्दै गएको छ । आफु मोटाउने तर सर्वसाधारणलाई फसाउने प्रवृति बढ्दै गएको भन्ने गुनासो छ । यसमा तपाईको धारणा के छ ?

त्यस्तो प्रवृति हाम्रो ग्रुप अफ कम्पनीमा छैन । हाम्रो ग्रुप अफ कम्पनीमा जति आयोजनाहरु निर्माण भएका छन् ती आयोजनाहरुले धेरै थोरै लाभांश दिइरहेका छौं । आज बत्ती बल्यो भने त्यसको एक बर्षपछि हामीले बोनस वितरण गरेको अवस्था छ । तपाईँले भने जस्तो हल्ला बजारमा हामीले पनि सुनेका छौं । हाम्रो कम्पनीमा त्यस्तो समस्या छैन । हाम्रो पब्लिक लिमिटेड कम्पनी हो । हाम्रो पूरा अडिट भएर आउँछ । तर, प्राइभेट लिमिटेड कम्पनीहरुले त्यस्तो गर्छन् कि भन्ने अलिकति हल्ला सनिएको छ । हामीले जति नै सेयरधनीबाट पैसा उठाएका छौं सोही अनुसार काम पनि गरेका छौं ।

साढे ८ मेगावाटको लागि उठाएको पैसा साढे १६ मेगावाटको आयोजना निर्माण गर्यौं । सेयरधनीले त्यही अनुसार इनकम पनि पाएका छन् । यसमा धेरैको निगरानी छ । विद्युत नियमन आयोग, नेपाल धितो पत्र बोर्डले नै निगरानी गरिरहेको छ ।
यस्तै खालका विकृति आउँछन् भनेको कारणले हामीले जुन १ः२ को हकप्रद सेयर माग गरेका थियौं । त्यो नदिएर बोर्डले हामीलाई १ः०.४७ अनुपातको स्वीकृती दियो । त्यो बाट तपाईको काम देखाउनुस् भनेर धितोपत्र बोर्डले भनेपछि हामीले त्यति नै स्वीकृृती पाएका हौं ।

त्यसो भए धितो पत्र बोर्डले अपी पावरकोको विश्वास नगरेरै १ः०.४७ अनुपातको मात्रै स्वीकृती दिएको हो ?

त्यस्तो होइन । तपाईले भने जस्तै हल्ला उहाँहरुले पनि सुन्नु भयो होला । भोलि यहाँ पनि त्यस्तो भयदियो भने तपाइँहरुले के हेर्नु भयो भन्ने प्रश्न आउन सक्छ । हाइड्रो पावरमा यस्तो हुँदैछ भनेर कसैले भनेको पनि हुन सक्छ । त्यस्तो नहोस् भनेर उहाँहरुले कुन परियोजना बनाउँदै हुनुहुन्छ । त्यसको निर्माण गर्नुस् । भोलि अर्को निर्माण गर्नु हुन्छ भने फेरि त्यसको छुट्टै लिएर आउनुस् भनेपछि १ः०४७ अनुपातको स्वीकृती दिएको हो । तर, हाम्रो कम्पनीमा त्यस्तो कुनै समस्या छैन ।

यसको मतलब अपी पावर कम्पनी फाइनानसिअल्ली ट्रान्सप्यारेन्ट छ ?

हो, एकदमै हामी एकदमै पारदर्शी छौं ।

तपाइँहरुले सोलार पावरको आयोजना पनि निर्माण गर्दै हुनुहुन्छ । काम के कसरी भइरहेको छ ?

वैकल्पिक उर्जाका रुपमा सोलार पावरलाई पनि बढाउनु पर्छ भनेर नेपाल विद्युत प्राधिकरणले एउटा टेण्डर आह्वान गरेको थियो । त्यसमा हामीले पनि अप्लाई गर्यौं । त्यो टेण्डरमा हामी २८ मेगावाट पारेका थियौं । तर, प्राधिकरणले त्यति दिन सकिँदैन भनेर पीपीएको रेट कम गर्यो ।
हामी बुटवलको मनिग्राममा साढे ८ मेगावाटको सोलार पावर निर्माण गरेर त्यो राष्ट्रिय ग्रिड लाइनमा जोडिएको छ । जुन नेपालकै पहिलो हो । त्यस्तै, रौतहटको चन्द्रनिगाहपुरमा पनि ४ मेगावाटको आयोजना निर्माण गर्न लागेका छौं । यसको फाइनानसियल क्लोजर छिट्टै हुँदैछ । ६ महिनामा त्यसको काम पनि सम्पन्न हुन्छ ।

तपाइँले अपी पावर कम्पनी आर्थिक रुपमा राम्रो छ । लाभांश पनि वर्षेनी दिँदै आएको छ भन्नुभयो । तर, कम्पनीले निर्माण गर्ने भनेको सिद्धकाली जलविद्युत आयोजनामा लगानी गर्ने सपर्वसाधारण त निकै डुबे नी । धेरैको रिफण्ड नै भएन भन्ने पनि गुनासो पनि छ नी ?

हुन त हिड्ने मान्छे नि लड्छ भन्छन् । मानिसले काम गर्दा गर्दै सबै कूरा सफल नै गर्छ भन्ने कूरा पनि हुँदैन । हामीले ७५ मेगावाटको त्रिशुली गल्छि भनेर शुरु गरेका थियौं । यो ठूलो आयोजना पनि भयो । १ हजार करोड लगानी बैंकहरुले नै गर्न नसक्ने अवस्था देखियो । यसमा लगानी नै गर्न सक्ने अवस्था पनि देखिएन । फाइनानसियल क्लोजर पनि भइसकेको अवस्था थियो । टनेल धेरै ठूलो भयो । त्यो टनेल रिक्स भयो । फिजिवल भएन भन्ने कूरा पनि भयो । त्यसपछि हामीले लगानी जुटाउनको लागि चिनीयाँहरुसँग पनि सम्झौता गर्यौं । काम पनि शुरु गरियो । तयहाँ खर्च पनि थुप्रै गरियो । पछि तयसलाई ७५ मेगावाट नै बनाउन नसकिने अवस्था आयो ।

अहिले त्यसलाई संशोधन गरेर २८ वा ३० मेगावाट बनाउने भनेर हामी अहिले पनि लागि रहेका छौं । काम भइरहेको छ । ७५ मेगावाट बनाउनबाट पछि हटेपछि लगानीकर्ता पनि बाहिरिए । तर, ३० मेगावाटमा लगानी गर्ने चाहनेहरु बस्नुस् ७५ कै लागि लगानी गर्नेहरु तर ३० मेगावाटका लागि इच्छुक नभएकाहरु जानुस् भनेर हामीले भनेपछि त्यही अनुरुप काम भइरहेको छ । अहिले रिफण्डको काम पनि भइरहेको छ । तर, हामीलाई पनि समय दिनु पर्छ । त्यसमा करोडौंको खर्च भएको छ । त्यो पैसा त गयो । त्यो पैसा म्यानेज गर्नको लागि हामीसँग केही समय त चाहियो नी । हामीसँग बैंकमा भएर नदिउको चाहिँ होइन ।

अन्तिममा, अपी पावर कम्पनीले निर्माण गर्ने अबका आयोजनाहरुमा लगानीकर्तालहरुलाई आकर्षिक गर्नको लागि अर्थात उनीहरुको लगानी सुरक्षित सँगै लगानीको प्रतिफलका लागि तपाईँ कसरी विश्वस्त पार्नु हुन्छ ?

मानिसले केही फाइदाकै लागि लगानी गर्छन् । अपी पावर कम्पनीले परियोजना निर्माण गरेर बत्ती बलेको एक वर्षपछि नै लाभांश दिँदै आएका छौं । हरेक वर्ष दिँदै आएका छां । दिन्छौं पनि । लाभांशको दर पनि वर्षेनी बढ्दै जान्छ । पहिले ५ दियौं । त्यसपछि ८÷९ हुँदै हामी बढाउँछौं । अर्को वर्ष डबल डिजिटमा दिन्छौं । हामी यो क्षेत्रबाट भागेर कहिँ पनि गएका छैनौं । तपाईँहरुलाई प्रत्येक वर्ष प्रतिफल दिइरहेका छौं । सेयरधनीहरुको हामीप्रतिको विश्वास हामी टुट्न दिने छैनौं । हामी काम गरेर देखाउँछौं ।

सम्बन्धित शिषर्कहरु

बीआरआईमा ‘एड असिस्टेन्स फाइनान्सिङ’ लेखिएपछि कुरो मिल्यो, यी १० परियोजना समेटिए

ब्रिक्स राष्ट्रमा शतप्रतिशत ट्यारिफ लगाउने ट्रम्पको धम्की देखावटी, अमेरिकाकै नोक्सानी हुने

चेतनाको अभावले बल्झिँदैछ स्पोर्ट्स इन्जुरी, कारखानाका कामदार र खेलाडी बढी जोखिममा

सय कारोबार गर्ने प्रतिनिधिको सूची राष्ट्र बैंकमा बुझाउनुपर्ने, भुक्तानी सम्बन्धी नयाँ व्यवस्था

बीमा कम्पनीले बेच्न सकेनन् १० प्रतिशत लघु बीमा, लघु बीमक आएपछि पन्छिँदै ठूला कम्पनी

घर बनाएर ५० लाखमा बेच्ने गभर्नरको आइडियामा सरकारले देला साथ ?