काठमाडौं । ग्लोबल क्लाइमेट अथॉरिटीजका वैज्ञानिकहरूले जुलाई २०२३ लाई मानव इतिहासकै सबैभन्दा तातो महिना भएको बताएका छन्। लगातार बढिरहेको तापक्रमका कारण विश्वका तीन महादेश उत्तर अमेरिका, युरोप र एसिया तातो लहरको चपेटामा परेका छन् ।

कोपर्निकस क्लाइमेट चेन्ज सर्भिस अफ युरोपेली युनियन र वल्र्ड मिटरोलोजिकल अर्गनाइजेसन (डब्लुएमओ) ले एक प्रतिवेदनमा जुलाईको पहिलो तीन तापमानका धेरै पुराना रेकर्डहरु तोडिएको उल्लेख गरेको छ । कतिपय देशहरूमा तापक्रम ५० डिग्री सेल्सियसभन्दा बढी पुगेको छ। १ लाख २० हजार वर्षमा पहिलोपटक धेरै तातो भएको वैज्ञानिकहरुले बताएका छन् ।

राष्ट्रसंघका महासचिव भन्छन् ‘ग्लोबल वार्मिङको युग सकियो’

संयुक्त राष्ट्रसंघका महासचिव एन्टोनियो गुटेरेसले ग्लोबल वार्मिङको युग समाप्त भएको बताएका छन् । ‘अब विश्वव्यापी उमालेको युग आएको छ। जलवायु परिवर्तन आएको छ । यो धेरै खतरनाक छ। यद्यपि यो सुरुवात मात्र हो, यसलाई नियन्त्रण गर्न सकिन्छ। हामी विश्वव्यापी तापमान वृद्धि रोक्न सक्छौं। तर, यसका लागि हामीले तत्काल कदम चाल्नुपर्छ’, उनले भने ।

तीन महादेशको तापक्रमको अवस्था

अमेरिकामा बढ्दो तापक्रमले मानिसको जीवन कष्टकर बनाएको छ । यसैलाई ध्यानमा राख्दै अमेरिकी प्रशासनले गर्मीको लहरबाट बच्न मानिसहरूलाई सहयोग गर्ने आश्वासन दिएको छ। अमेरिकी वन विभागले मानिसहरूलाई रूख रोप्न मद्दत गर्न प्रशासनले १ अर्ब डलर उपलब्ध गराउने बताएको छ।

बीबीसीको रिपोर्ट अनुसार अमेरिकामा ११ करोड ३० लाख मानिस गर्मीको चपेटामा छन् । फ्लोरिडा, क्यालिफोर्निया र वाशिंगटनमा सो सम्बन्धमा सरकारले सतकर्ता नै जारी गरेको छ । अमेरिकाको नेशनल वेदर सर्भिसले मानिसहरूलाई आफ्नो स्वास्थ्यमा कुनै पनि जोखिम नलिन आग्रह गरेको छ ।

जुलाई १५ मा अमेरिकाको एरिजोना राज्यको तापक्रम ४८ डिग्री सेल्सियस सम्म पुगेको थियो । अमेरिकी मौसम विभागले क्यालिफोर्नियाको डेथ भ्यालीमा पारा ५४ डिग्री पुगेको जानकारी दिएको छ । डेथ भ्याली संसारको सबैभन्दा तातो ठाउँहरू मध्ये एक हो।

एसिया– चीनमा पारा ५२ डिग्री सेल्सियससम्म पुग्यो तापक्रम

जुलाई १७ मा चीनको सिन्जियाङको सानबाओमा ५२ डिग्री सेल्सियस तापक्रम रेकर्ड गरिएको थियो। यसअघि सन् २०१५ मा आइडिङमा सबैभन्दा बढी तापक्रम रेकर्ड गरिएको थियो । त्यसपछि तापक्रम ५० दशमलव ३ डिग्री सेल्सियस पुगेको थियो ।

युरोपका धेरै देशहरूमा तापमान ४५ डिग्री सेल्सियस नाघ्यो

युरोपको अन्तरिक्ष एजेन्सीले इटाली, स्पेन, फ्रान्स, जर्मनी र पोल्याण्डमा गर्मीको बारेमा अलर्ट जारी गरेको छ । स्पेनमा तापक्रम ४५ डिग्री सेल्सियस पुगेको छ । सोही समयमा, इटालीमा पारा ४८ डिग्री सेल्सियस पुग्न सक्छ। इटालीले रोम र फ्लोरेन्सलगायत आफ्ना १६ सहरमा गर्मीको लहर आउनसक्ने चेतावनी जारी गरेको छ। सरकारले बिहान ११ बजेदेखि बेलुका ६ बजेसम्म घाममा ननिस्कन मानिसलाई आग्रह गरेको छ । बढ्दो तापक्रमका कारण स्पेनको क्यानरी टापु र ग्रीसको जंगलमा आगलागी सुरु भएको छ ।

विश्वको औसत तापक्रम पनि बढ्यो

प्रतिवेदनका अनुसार जुलाईको पहिलो २३ दिनमा विश्वको औसत तापक्रम १६.९५ डिग्री सेल्सियस रेकर्ड गरिएको छ । सन् २०१९ को जुलाईमा १६.६३ डिग्री सेल्सियस तापक्रम रेकर्ड गरिएको थियो । त्यसैले जुलाई २०२३ लाई सबैभन्दा तातो महिना भनिएको छ।

यूएस नेशनल सेन्टर फर इन्भारमेन्टल प्रेडिक्सनका अनुसार जुलाई ३ तारिख अहिलेसम्मकै सबैभन्दा तातो दिन बन्यो । सो दिन औसत विश्वव्यापी तापक्रम १७ डिग्री सेल्सियस नाघेको थियो । जुन सन् २०१६ को अगस्टमा रेकर्ड गरिएको सबैभन्दा तातो दिन १६.९२ डिग्री सेल्सियस भन्दा बढी थियो। साउन महिनाको ३ गतेपछि पछि विश्वव्यापी रुपमा गर्मी लगातार बढीरहेको छ ।

आगामी ५ वर्षमा विश्वको तापक्रम १.५ डिग्री सेल्सियससम्म बढ्न सक्ने

डब्लुएमओका अनुसार पृथ्वीमा आगामी पाँच वर्षमा औद्योगिक क्रान्ति अघिको भन्दा १.५ डिग्री सेल्सियस बढी तातो हुनेछ। आर्कटिक महासागरको सम्पूर्ण बरफ पग्लिनेछ। समुन्द्री किनारमा रहेका धेरै सहर पानीमा डुब्न सक्नेछन् ।

एल निनोले तापक्रम वृद्धि गराउने

कोपर्निकसका डेपुटी डाइरेक्टर सामन्था बुर्गिसका अनुसार यो सबै एल निनोका कारण भइरहेको छ । एल निनो एक मौसम प्रवृत्ति हो जुन हरेक केहि वर्षमा एक पटक हुन्छ। यो घटना विश्वको सबैभन्दा ठूलो महासागर प्रशान्त महासागरमा हुन्छ। यसमा पूर्वी प्रशान्त महासागरको पानीको माथिल्लो तह तातो हुन्छ। डब्लुएमओले सो क्षेत्रको औसत तापक्रम फेब्रुअरीमा ०।४४ डिग्री सेल्सियसबाट जुन मध्यमा ०.९ डिग्री सेल्सियसमा झरेको जनाएको छ।

कार्बन उत्सर्जनका कारण विश्वव्यापी तापक्रममा वृद्धि

वैज्ञानिकहरूले मानवीय गतिविधिलाई तापक्रम बढ्नुको प्रमुख कारण बताइरहेका छन् । वायुमण्डलमा कार्बन डाइअक्साइडको मात्रा बढ्दै जानु पनि तापक्रम बढ्नुको कारण भएको वैज्ञानिकहरुको भनाइ छ । जीवाश्म इन्धन जलाउँदा विश्वभरबाट हरेक वर्ष ४००० मिलियन टन कार्बन डाइअक्साइड उत्सर्जन हुने गरेको छ ।

वायु प्रदूषणका कारण नै ग्लोबल वार्मिङ अर्थात् विश्वव्यापी तापक्रम निरन्तर बढिरहेको छ । विश्वव्यापी रूपमा कोइला, कच्चा तेल र प्राकृतिक ग्याँस ऊर्जाको लागि सबैभन्दा बढी प्रयोग गरिन्छ। जीवाश्म ईन्धनले विश्वको कुल कार्बन उत्सर्जनको सबैभन्दा ठूलो हिस्सा ओगटेको छ ।

अहिलेको अवस्थामा हरितगृह ग्यासको उत्सर्जन जारी रह्यो भने सन् २०५० सम्ममा पृथ्वीको तापक्रम दुई डिग्रीले बढ्ने वैज्ञानिकहरुले अनुमान गरेका छन् । यसो भयो भने कतिपय ठाउँमा ठूलो खडेरी र कतिपय ठाउँमा विनाशकारी बाढी आएर मानव अस्तित्व नै जोखिममा पर्न सक्ने छ । एजेन्सीको सहयोगमा ।

सम्बन्धित शिषर्कहरु

अडानीले अम्बानीलाई पछि पारे, रियालन्स इन्डस्ट्रिजसँगको गत वर्षको सम्झौता दोब्बर

अमेरिकामा धेरै खर्च भएपछि नेपालमै जमे अल्बर्ट, बाँचिरहेका छन् तनावरहित र आनन्दमय जीवन

महाकुम्भमा स्नान गर्न स्वर्गीय स्टिभ जब्सकी श्रीमती लरेन पावेल भारतमा

ब्रिटिस सरकारको अनुदानमा बनेको पुल ५० वर्षमै ‘ड्यामेज’, कसरी गुड्न दिइयो ११० टनको ट्रक ?

ट्रम्पलाई ‘युद्ध’ को जोखिम नबढाउन इरानी राष्ट्रपतिको आग्रह

अन्तर्राष्ट्रिय स्तरमा नेपाली परिकार र यसको ब्राण्डिङ, पहिलो सेफ केसीको विचार