काठमाडौं । चार्टर्ड एकाउन्टेन्ट (सीए) पढ्ने चाहना भएका विद्यार्थीहरूका लागि पहिलो रोजाइमा पर्छ प्राइम सीए । शिक्षासँगै रोजगारीको अवसर र उद्यमशिलतासँग जोड्ने भएकोले पनि अधिकांश विद्यार्थीको रोजाइ प्राइम सीए अर्थात् प्राइम चार्टर एकेडेमी पर्छ ।

प्राइम सीए एउटा शिक्षण संस्था होे । यसले नेपालमा चार्टर्ड एकाउन्टेन्ट पढ्ने रुची भएका विद्यार्थीलाई सिकाउने काम गर्छ । सन् २००४ मा काठमाडौंको नयाँ बानेश्वरमा स्थापना भएको यो एकेडेमी अहिले लगनखेल र सुकेधारमा पनि शाखा स्थापना गरेर आफ्नो सेवा दिइरहेको छ ।

स्थापनाको २० वर्षको अवधिमा प्राइम सीएले एक हजार सीएहरू उत्पादन गरेर बजारमा पठाइसकेको छ । जो अहिले नेपालका विभिन्न क्षेत्रमा आवद्ध छन् । प्राइम सीएमा अहिले तीन हजार विद्यार्थीले अध्ययन गरिरहेका छन् ।

देशमा २० वर्षअघि सीए पढ्नेको संख्या निकै कम थियो । कतिपयलाई सीएको विषयमा जानकारी पनि थिएन । थाहा भएकाहरू भारतमा गएर पढ्थे । नेपालमा सीए अध्ययन अध्यापनका लागि एउटा शिक्षण संस्थाको आवश्यकता थियो । त्यो आवश्यकता महसुस गर्दै नवराज बुर्लाकोटीको समूहले प्राइम सीए नामक संस्था खोले ।

‘म आफैंले पनि भारतबाट सीए पास गरेको हुँ, मैले सीए पढिसकेपछि नेपालमा पनि सीए पढाउनका लागि यस्तो संस्थाको आवश्यकता रहेको महसुस गरेँ, पछि केही साथीहरू मिलेर ‘प्राइम सीए’ खोल्यौं,’ विगत स्मरण गर्दै अध्यक्ष बुर्लाकोटीले भने ।

उनी कल्पनाले सिर्जनशिलता जन्माउने धारणा राख्छन् । त्यही कल्पनाले नै प्राइम सीएको जन्म भएको हो । यो संस्था स्थापना गर्दा नेपालमा चार्टर्ड एकाउन्टेन्ट भन्ने संस्था थियो । तर, त्यहाँ पढ्ने सुविधा थिएन ।

‘हामीले पढ्ने र पढाउने मात्रै भन्दा पनि शिक्षालाई रोजगारी र उद्यमसँग जोड्ने किसिमले काम गर्यौं, सुरुमा ३२ जना विद्यार्थीबाट पढाउन सुरु गरेका हौं, अहिले तीन हजार बढी विद्यार्थी अध्ययन गरिरहेका छन्,’ प्राइम सीएको उपलब्धि सुनाउँदै उनले भने ।

प्राइम सीएमा पढेका विद्यार्थीहरू स्वदेशमै काम गरेको देख्दा नवराज खुसी छन् । आफ्नो संस्थाले हजार बढी सीए उत्पादन गर्नुलाई उनी गर्व महसुस गर्छन् । त्यो भन्दा बढी उपलब्धि उनी पढाइलाई उद्यमसँग जोड्नुलाई मान्छन् ।

प्राथमिकतामा प्राइम सीए

अहिले बजारमा धेरै सीए सिकाउने संस्थाहरू छन् । तर, अधिकांशको रोजाइमा प्राइम सीए पर्छ । दुई वटा शाखा र एउटा केन्द्रीय कार्यालयबाट विद्यार्थीलाई पढाइरहेको प्राइम सीएमा अहिले तीन हजार विद्यार्थीले अध्ययन गरिरहेका छन् । जुन अन्य संस्थाको तुलनामा बढी नै हो ।

अध्यक्ष बुर्लाकोटीका अनुसार बजारमा सीए पढ्ने विद्यार्थीको संख्यामा केही कमी आएको छ । ‘पहिलेको तुलनामा विद्यार्थीको सख्या केही घटेको छ । तर, देशमा बसेर पढ्नेको अनुपात भने घटेको छैन,’ उनी भन्छन्, ‘विगतमा भारतमा पढ्थे, अहिले स्वदेशमै सीए पढ्न पाइन्छ ।’

उनकाअनुसार सीए पढ्नको लागि कुनै विशेष संकाय पढ्नुपर्छ भन्ने हुँदैन । तर, १२ कक्षाको परीक्षा पास गरेको हुनुपर्छ । १२ कक्षा पास भइसकेपछि सीए पढ्न मिल्छ । सीए पढ्नका लागि २.४ जीपीए ल्याउनु पर्ने नियम छ ।

सीए स्वअध्ययनले पनि सम्भव छ । बुर्लाकोटीका अनुसार सीएमा क्याप वान, क्याप टु, क्याप थ्री गरेर तीन तह हुन्छ । तीन वटै तहमा फरक– फरक विषय पढ्नुपर्छ । क्याप वानमा अर्थशास्त्र, तथ्यांकशास्त्र, गणित, लेखा र कानुन पढ्नुपर्छ भने क्याप टु मा वित्त, अडिट र ‘कस्ट एकाउन्टिङ्ग पढ्नुपर्छ । विद्यार्थीले सीए पढ्का लागि पाँच वर्ष समय बिताउनुपर्छ । उनकाअनुसार क्याप वान ६ महिना, क्याप टु ९ महिनाको र क्याप थ्री तीन वर्षको हुन्छ । नेपाल चार्टड एकाउन्टेन्ट संस्थाले जारी गरेका कोर्षहरू नै पढाउनु पर्ने नियम छ ।

सीए पढेका विद्यार्थीको विदेशमा पनि राम्रो माग हुने भएकोले विदेशमा पनि जाने गरेको उनी सुनाउँछन् । तर, स्वदेशमा पनि अन्य विषय पढेका विद्यार्थीको तुलनामा सीए पढेकाले रोजगारी पाउँछन् । आम्दानी पनि राम्रै हुने उनको भनाइ छ । तर, मिहिनेत भने विद्यार्थीमा भरपर्छ ।

सीए विषय पढिसकेपछि आफ्नै अडिट फर्म र आफ्नै कन्सलटेन्सी पनि खोेल्न सकिन्छ । बुर्लाकोटी नेपालीहरू शुसासनको लागि बाहिरिरहेको धारणा राख्छन् ।

‘अहिले सीए पढेकाहरू मात्रै होइन, डाक्टर र इन्जिनियर पढेका विद्यार्थी पनि विदेश पलायन भइरहेका छन्, अवसरको खोजीमा भन्दा पनि शुसासनको खोजीमा युवाहरू विदेश पलायन भइरहेका छन्, देशमा अनेक समस्या भोग्नुभन्दा आकर्षक तलब र सुविधा पनि हुने भएकाले जनशक्ति बाहिरिरहेको छ,’ उनी भन्छन् ।

तर, प्राइम सीएमा पढेका अधिकांश विद्यार्थी भने स्वदेशमै काम गरिरहेको उनी सुनाउँछन् । आफूहरूले शिक्षासँगै सीप पनि सिकाउने भएकोले विद्यार्थीहरूले स्वदेशमै रोजगारी पाएर काम गरिरहेको उनी बताउँछन् ।

सरकारले सीएलाई बुझ्न सकेन

अध्यक्ष बुर्लाकोटी सरकारले सीएको महत्व बुझ्न नसकेको तर्क गर्छन् । ‘जुन संस्थामा सीएको संख्या बढी छ, ती सस्थाहरू आर्थिकरूपमा सबल, पारदर्शी र अनुशासित छन्,’ उनी भन्छन्, ‘जहाँ सीए छैनन्, त्यहाँ अनियमितता र भ्रष्टाचार छ, सरकारको खर्बौंको बजेट हुन्छ । तर, त्यो बजेट कसरी कहाँ खर्च हुन्छ, त्यसको निगरानी गर्नका लागि चार्टर्ड एकान्टेन्ट छैनन्, जुन विडम्बना हो ।’

उद्योग र अर्थमन्त्रालय र ती मन्त्रालय मातहतका निकायमा पनि सीएको व्यवस्था हुनु पर्ने भए पनि यस विषयमा सरकारले वास्ता नगर्दा आर्थिक अनियमितता बढेको उनको तर्क छ ।

‘सरकारसँग अहिले दरबन्दीमा पाँच सय जना चार्टर्ड एकाउन्टेन्ट हुने हो भने पाँच वर्षभित्र नसोचेको आर्थिक प्रगति हुन्छ,’ उनी भन्छन्, ‘जहाँ पैसाको कुरा आउँछन्, त्यो ठाउँमा चार्टर्ड एकाउन्टेन्ट हुनुपर्छ ।’

अस्थिर राजनीतिको असर सीएहरूमा पनि परेको उनको अनुभव छ । ‘हामीकहाँ स्रोतसाधन छ । तर, त्यसलाई व्यवस्थापन गर्न सकेका छैनौं, त्यसलाई व्यवस्थापन गर्ने काम सीएले मात्रै सक्छ, त्यही सीएलाई सरकारले नचिन्दा अहिलेको समस्या सिर्जना भएको हो,’ उनले भने ।

कलेजदेखि उद्योगसम्म स्थापना

प्राइम सीएपछि नवराज लगायत उनका साथीहरू मिलेर कलेज स्थापना गरे । त्रिभुवन विश्वविद्यालबाट मान्यता लिएर वि.सं २०६८ सालमा कलेजको स्थापना भयो । अहिले लगनखेलमा ‘स्वयम्भु इन्टरनेशनल’ कलेज सञ्चालनमा छ ।

अहिले सो कलेजमा बीबीएस, बीबीएम, बीसीए, एमबिएस कार्यक्रम सञ्चालनमा । प्राइम सीएदेखि स्वयम्भु इन्टरनेशनल कलेज स्थापना गरेर उनीहरु सन्तुष्ट हुन सकेनन् । किनकि उनीहरू विद्यार्थी उत्पादन गर्ने कारखाना मात्रै बन्न चाहँदैनथे । सो विषयलाई मनन् गर्दै नवराजसहितका साथीहरू मिलेर फेरि खोले बिजनेस इन्टरेष्ट ग्रुप ‘बिग इन्ड्रस्टी’ ।

कलेजमा पढेका विद्यार्थीलाई उनीहरूले उद्योगसँग जोड्ने काम गरे । अहिले काठमाडौंको रानीबारीमा बिग इन्ड्रस्टी सञ्चालनमा छ । बिग इन्ड्रष्टीले किसानलाई तालिम तथा प्रशिक्षण प्रदान गर्ने, युवालाई रोजगारी प्रदान गर्नुका साथै उद्यम विकासमा पनि काम गर्दै आएको छ । उनले आफूहरूले सैद्धान्तिक कुराहरू सिकाउने मात्रै नभई सीप पनि सिकाउने काम गरिरहेको बताए ।

बुर्लाकोटी विद्यार्थीको समय जागिर खोज्दैमा जाने गरेको बताउँदै यस्तो हुनुमा शैक्षिक संस्थाको दोष रहेको सुनाउँछन् । ‘हामीले सिद्धान्त सिकायौं । तर, त्यसका लागि व्यवहारिक ज्ञान सिकाएनौं, खेलाडी उत्पादन गर्यौं तर मैदान बनाएनौं,’ उनी भन्छन्, ‘यही कारण बेरोजगारीको समस्या सिर्जना भएको हो ।’

उनी विद्यार्थीले सिकेको कुरालाई व्यवहारमा उतार्न उद्योगको स्थापना गरिएको बताउँछन् । अहिले बिग इन्ड्रष्टीले विभिन्न कम्पनीमा लगानी गरेको छ । पढेका विद्यार्थीलाई उद्योगसँग जोडिरहेको छ ।

बुर्लाकोटी घर धादिङको गोलाङमा हो । उनले पनि भारतबाटै सीए पास गरेका हुन् । भारतकै इन्स्च्यिुट अफ चार्टर्ड एकाउन्टेन्टमा उनले दुई वर्ष फ्याकल्टी को रूपमा काम गर्ने मौका पाए । उनै बुर्लाकोटी अहिले नेपाली शिक्षालाई उद्योगसँग जोड्नुपर्छ भन्ने लक्ष्यका साथ काम गरिरहेका छन् । उनी भन्छन्, ‘मेरो चाहना शिक्षालाई सीपसँग जोड्ने हो ।’

सम्बन्धित शिषर्कहरु

महँगी अझै बढ्न सक्छ : राष्ट्र बैंक

राष्ट्र बैंकले भन्यो : लचिलो मौद्रिक मौद्रिक नीतिलाई निरन्तरता दियौं, अब बैंकको कर्जा बढ्छ

मौद्रिक नीतिको समीक्षा : नीतिगत दर यथावत, के भयो नयाँ व्यवस्था ?

मौद्रिक नीतिको समीक्षा सार्वजनिक (पूर्णपाठ)

नेपाल मर्चेन्ट बैंकर्सका पदाधिकारी र धितोपत्र बोर्डका नवनियुक्त अध्यक्षबीच भेटघाट

घरजग्गा कारोबारमा मन्दी र अवान्छित कार्यले समस्यामा पर्याैं, छिट्टै कारवाही फुकुवा हुन्छ