काठमाडौं । रिलायन्स स्पिनिङ मिल्सले बुक बिल्डिङ विधिबाट साधारण सेयर (आईपीओ) निष्कासन गर्न अनुकमति पाएको छ । कम्पनीले धितोपत्र बोर्डबाट बुकबिल्डिङ्ग विधिबाट सर्वसाधारण लगानीकर्तालाई आईपीओ निष्काशन गर्न अनुमति पाएको हो ।

कम्पनीले सर्वसाधारणलाई प्रतिकित्ता ८२० रुपैयाँ ८० पैसाका दरले सेयर निष्कासन बोर्डले जानकारी दिएको छ । कम्पनीको सेयर भर्न लगानीकर्ताले ४१ हजार ४० रुपैयाँ खर्च गर्नु पर्ने छ । बुक बिल्डिङ विधिबाट जारी हुने आईपीओमा सर्वसाधारणले न्यूनतम ५० कित्ता आवेदन दिनु पर्ने बताइएको छ ।

कम्पनीले सर्वसाधारलाई ११ लाख ५५ हजार ९ सय ६० कित्ता आईपीओ निष्कासन गर्ने छ । कम्पनीको सेयर बिक्री प्रबन्धकमा ग्लोबल आईएमई क्यापिटल रहेको छ । रिलायन्सले जारी पुँजी १ अर्ब ९० करोड रुपैयाँको १०.१४५ प्रतिशतले हुने १९ करोड २६ लाख ६० हजार रुपैयाँको १९ लाख २६ हजार ६ सय कित्ता सेयर जारी गर्न अनुमति पाएको छ ।

कम्पनीको बारेमा

रिलायन्स स्पिनिङ मिल्सको कारोबार गर्ने मुख्य स्थान कम्पनीको रजिष्टर्ड (कर्पोरेट) कार्यालय काठमाडौं महानगरपालिका वडा न. २८ को गणेशस्थान कमलादीमा रहेको छ । यस कम्पनीको मुख्य उद्योग ‘ए’ ईटहरी नगरपालिका वडा नं. १२, खनार, सुनसरी र शाखा उद्योग ‘बि’ ईटहरी नगरपालिका वडा नं. ४, दुहाबि, सुनसरीमा रहेको छ ।

आधुनिक प्रविधिले सुसज्जित विभिन्न किसिमको धागोहरु बनाउने कारखानाको स्थापना गरी आवश्यकता अनुसार विभिन्न थरीका धागोहरु उत्पादन गर्ने तथा सो को बिक्री वितरण गर्ने मुख्य उद्देश्य यस कम्पनीको हो । यस कम्पनीले देशभित्र विभिन्न किसिमको कपडाहरु उत्पादन (तयार) गर्ने, कारखानाहरुको कच्चा पदार्थ धागोको आवश्यकतालाई ध्यानमा राखी विभिन्न थरीका धागोहरु उत्पादन गर्ने उद्देश्य अनुरुप उनि धागो, सुति धागो, पोलिष्टर धागो, एक्रेलिक धागो, भिस्कोस धागो तथा एक अर्को सँग मिश्रण गरी अन्य विभिन्न रङमा रंगाउने र त्यस सम्बन्धी आवश्यक थप गर्नु पर्ने अन्य सम्पूर्ण कार्य गर्ने गराउने गरेको छ ।

यस्तै, कम्पनीको उत्पादित धागोहरुको गुणस्तर कायम राख्न तथा अझ गुणस्तर बढाउन प्रयोगशालाको स्थापना गर्ने, विकास गर्ने, विस्तार गर्ने तथा तत्सम्बन्धी गर्नुपर्ने अन्य सम्पूर्ण कार्य गर्ने गराउने, कम्पनीको लागि आवश्यक कच्चा पदार्थहरु स्वदेश, भारत तथा तेश्रो मुलुकबाट आवश्यकता अनुसार खरीद गर्ने र आयात गर्ने वा गर्न लगाउने गरेको छ ।

उद्योगको बजार

यस उद्योगले उत्पादन गरेको वस्तुमध्ये करीब २५ देखि ३० प्रतिशत हिस्सा मात्र राष्ट्रिय अर्थात स्थानीय बजारमा खपत हुन्छ । मुलुकमा कपडा उत्पादनका ठूला उद्योग नहुनुले पनि यसको बजार हिस्सा स्थानीय अर्थात राष्ट्रिय बजारमा कम मात्रामा खपत हुने गरेको सूचीपत्र (प्रोस्पेक्टस)मा उल्लेख गरेको छ ।

जस अनुसार यस उद्योगले उत्पादन गरेको विभिन्न प्रकारका धागोहरु मुलुक भित्रका किरण सुज मेनुफेक्चर्स, काठमाण्डौं, प्रगति टेक्सटायल ईण्डष्ट्रिज प्रा.लि., विराटनगर, नेपाली सेना बहुव्यवसाय उद्योग, काठमाण्डौं, निप्पो ईण्डष्ट्रिज प्रा.लि., भक्तपुर र एभरेष्ट टेक्सटायल ईण्डष्ट्रिज प्रा.लि., विराटनगर लगायतका घरेलु उद्योगहरुले खरीद गर्ने गरेका छन ।

कम्पनील उद्योगबाट उत्पादित धागोको ७० देखि ७५ प्रतिशत सम्म विदेशमा निर्यात गर्दे आएको उल्लेख गरेको छ । यस उद्योगका प्रतिस्पर्धी उद्योगहरुले अर्थात मुलुकको कुल निर्यातको आर्थिक वर्ष २०७७/७८ मा ६२ प्रतिशत, आर्थिक वर्ष २०७८/७९ मा ५३ प्रतिशत र आर्थिक वर्ष २०७९/८० मा ५३ प्रतिशत बरावरको हिस्सा यस कम्पनीको रहेको छ ।

मुलुकले निर्यात गर्ने कुल निर्यातको आर्थिक वर्ष २०७७/७८ मा यस कम्पनीको ४ प्रतिशत, आव २०७८/७९ मा ३.६५ प्रतिशत र आव २०७९/८० मा ४.६१ प्रतिशत बरावरको योगदान रहेको छ । यो कम्पनी तुलनात्मक रुपमा विदेशी मुद्रा आर्जन गर्ने ठुलो कम्पनीमध्ये एक पर्दछ । कम्पनीले आफ्नाे  उत्पादनको अधिकांश हिस्सा भारत तथा तेश्रो मुलुकमा निर्यात गर्दै आएको छ ।

स्वदेशी तथा विदेशी अन्र्तराष्ट्रिय कम्पनीहरुसँगको व्यापार विस्तार गर्ने सिलसिलामा उद्योगको क्षमता सन् १९९६ मा ९ हजार स्पिन्डल्स रहेकोमा अहिले ७९ हजार ८२४ रिङ्ग स्पिन्डिल्स र ९६० वोरटेक्स स्पिन्डल्स रहेको उद्योगले उल्लेख गरेको छ । जसबाट वार्षिक ४० हजार ६८० मेट्रिक टन धागोको र्यानहरु उत्पादन गर्न उद्योग सफल भएको सूचीपत्रमा उल्लेख छ ।

उद्योगको क्षमता वृद्धि पश्चात वार्षिक १ लाख २७ हजार ८२४ स्पिन्डल्स कायम हुन गई उद्योगले वार्षिक ४८ हजार ९६० मेट्रिक टन धागो उत्पादन गरेको बताएको छ । साथै वार्षिक क्षमता १६ हजार ५६० मेट्रिक टन थप हुन गई उद्योगको क्षमता प्रतिदिन १८२ मेट्रिक टन तथा वार्षिक ६५ हजार ५२० मेट्रिक टन पुग्ने अनुमान गरिएको छ । यस कम्पनीले निकट भविष्यमा विभिन्न प्रकारको कटन र पोलिस्टर कटनको धागो उत्पादन गर्ने योजना लिएको छ ।

पौने १० अर्बको सम्पत्ति

यस उद्योगसँग सम्पत्ति पनि धेरै छ । संगठित संस्थाको उद्योगमा रहेको उपकरण (प्लान्ट) तथा अन्य सम्पत्ति सुनसरी जिल्लामा अवस्थित रिलायन्स स्पिनिङ्ग मिल्स लिमिटेड (मुल उद्योग ‘ए’, खनार र शाखा उद्योग ‘बि’, दुहाबि) को नाममा सृजना भैसकेको चल अचल सम्पत्ति लगायतको गणना गर्दा उद्योगसँग कुल ९ अर्ब ६९ करोड १७ लाख ८० हजार रुपैयाँबराबरको सम्पत्ति देखिएको छ ।

यस उद्योगसँग २ अर्ब ८७ करोड रुपैयाँको जग्गा, २ अर्ब ६९ करोड २१ लाख २५ हजार रुपैयाँ बराबरको भवन, ३ अर्ब ८५ करोड ९९ लाख ८३ हजार रुपैयाँबराबरको प्लान्ट तथा मेशिन, २६लाख बढीका कार्यालय र विद्युतीय सामग्री, १ करोड २३ लाख बराबरका फर्निचर र १ करोड ९९ लाख रुपैयाँ बराबरका सवारी साधन रहेका छन् ।

यस्तै, १९ लाख बढीका कम्युटर, १ लाख ७९ हजार बराबरको सफ्टवेर र २२ करोड बढीका निर्माणाधीन संरचना रहेको उल्लेख छ ।

यस्ता छन् कम्पनीका योजना

यस कम्पनीले उत्पादन विविधिकरण गर्ने, उद्योगसँग सम्बन्धित अनुसन्धान तथा विकास गर्ने, थप उत्पादन विविधिकरण गर्दै विभिन्न ब्राण्डका कपडाका लागि आयात गरिने विभिन्न धागो र धागो जन्य वस्तुलाई मुलुकभित्र नै उत्पादनका लागि आवश्यक अनुसन्धान, नीति तथा नियमका लागि नेपाल सरकार, निजी क्षेत्रसँग हातेमालो गर्दै दीर्घकालिन रुपमा प्रबन्ध गर्ने, उद्योगको क्षमता विस्तार गर्ने तथा उपयुक्त अन्य स्थानमा शाखा उद्योग खोली सञ्चालन गर्ने योजना बनाएको छ ।

कम्पनीले निष्काशन गर्ने धितोपत्र बिक्रीबाट प्राप्त हुने रकमले आगामी तीन वर्षभित्र अर्थात आर्थिक वर्ष २०८२/८३ भित्रमा उद्योगको प्रस्तावित परियोजना (युनिट सी) को क्षमता विस्तार गर्ने लक्ष्य लिएको छ । सो नयाँ परियोजनाका लागि कम्पनीले जग्गा जमीन खरीदको प्रक्रिया समाप्त गरिसकेको हुँदा आगामी तीन वर्षमा उद्योगको क्षमता विस्तार भई उद्योग सुचारु हुने उल्लेख छ ।

कम्पनीको मुख्य उद्देश्य नेपालको धागो उद्योग विकासमा यस उद्योगलाई अग्रणी रुपमा विस्तार गरी मुलुककै विशिष्ट उद्योगको रुपमा स्थापित गर्नु र धागो जन्य वस्तुको उत्पादन, बजार व्यवस्थापनको अन्वेषण तथा विकास र योजना बनाई कार्य गर्ने योजना रहेको छ ।

उत्पादित वस्तुलाई विश्व बजारमा पु¥याई बजारलाई ब्यापक रुपमा विस्तार गरी गुणस्तरिय उत्पादनको बिक्री वितरण गर्ने, परनिर्भरमूखी अर्थतन्त्रलाई केहि हदसम्म भए पनि न्यून गरी निर्यात प्रर्वद्धन गर्ने जसका कारण मुलुकको व्यापार घाटा केही हदसम्म न्यून गर्न सकियोस भन्ने योजना कम्पनीको रहेको छ । यस्तै, एसिया, यूरोप तथा अफ्रिका लगायतका मुलुकमा बजारको सम्भावना पहिचान गर्न र त्यसका लागि कम्पनीले अवलोकन भ्रमण, समन्वय तथा अन्तरक्रिया गरी सम्भाव्यता अध्ययन गरिरहेको पनि कम्पनीले बताएको छ ।

सञ्चालक र सेयर स्वामित्व

यस कम्पनीको सञ्चालकका हाल तीन जनाको सञ्चालक समिति छ । कम्पीको अध्यक्ष पवन गोल्याण रहेका छन् भने सञ्चालक समितिको सदस्यमा शशिकान्त अग्रवाल र अक्षय गोल्याण रहेका छन् । यस उद्योगमा पवनको सेयर स्वामित्व २१.९५ प्रतिशत, शशिकान्तको ४४.९३ प्रतिशत र प्रबन्ध सञ्चालक अक्षयको २२.९८ प्रतिशत सेयर स्वामित्व रहेको छ ।

कम्पनीको नियमावलीको नियम २७ मा भएको व्यवस्था अनुसार ५ (पाँच) जना सञ्चालक सदस्य रहेको सञ्चालक समिति गठन हुने व्यवस्था छ । सर्वसाधारण सेयरको प्रक्रिया पुरा भएपछि पाँच जनाको कार्यसमिति बनाउने सूचीपत्र (प्रस्पेक्टस) मा उल्लेख छ ।

सञ्चालकहरू क्रमशः पवन, शशिकान्त र अक्षय ।

गोल्याण सूमह नेपाली उद्योग व्यवसायमा नाम चलेको व्यावसायिक घराना हो । पवन आफैंले पनि विभिन्न उद्योग व्यसाय गर्दै आएका छन् । यसअघि उनी एनएमबि बैंकको अध्यक्ष थिए भने नेपाल बैंक तथा वित्तीय संस्था परिसंघको नेतृत्व पनि हाँकिसकेका छन् । शशिकान्त पनि नेपाली उद्योग व्यवसाय क्षेत्रमा परिचित नाम हो । उनी पछिल्लो समय होटल मेरियटबाट परिचित छन् । शशिकान्त एमएस ग्रुपका प्रबन्ध निर्देशक हुन् ।

यस कम्पनीमा कुल ३ हजार ८२८ जना कर्मचारी कार्यरत छन् । जसमा १ हजार ९५० जना स्थायी, ७४१ जना अस्थायी र १ हजार १३७ जना ज्यालादारी छन् । कम्पनीबाट प्रबन्ध सञ्चालक अक्षयले वार्षिक करिब ५० लाख तलब बुझ्छन् भने उपाध्यक्ष तथा लेखा तथा वित्त प्रमुख अनिल कुमार सोमानी र महाप्रबन्धक मनिशले वार्षिक साढे २५ लाख रुपैयाँ तलब बुझ्ने गरेका छन् ।

कस्ता छन् जोखिम ?

कम्पनीले उद्योगका जोखिम पनि सूचीपत्रमा उल्लेख गरेको छ । यस उद्योगमा वित्तीय साधनको अभावबाट हुने जोखिम पनि देखिएको छ । कम्पनी सञ्चालनमा आइसकेको साथै संस्थामा आवद्ध शेयरधनीहरुले कबुल गरेको सम्पूर्ण रकम प्राप्त भै सकेको र बैकबाट समेत ऋण प्राप्त भैरहेकोले वित्तीय साधनको अभावबाट हुने जोखिम कम रहेको उल्लेख गरेको छ ।

उद्योगमा कच्चा पदार्थको अभावबाट हुने जोखिम, उत्पादन तथा सेवाको बजार स्थिति र यसमा आउने परिवर्तनबाट हुने जोखिम, आयोजना सम्पन्न हुन ढिलाई हुने सम्भावना र त्यसबाट हुने मूल्य अभिवृद्धिको जोखिम, विदेशी विनिमयको जोखिम, क्षेत्रीयकरण र विश्वव्यापीकरणका कारणबाट उत्पन्न हुन सक्ने जोखिम र सरकारी नीति तथा नियमहरुमा हुने परिवर्तन तथा विश्वब्यापी रुपमा हुने नीतिगत परिवर्तनबाट उत्पन्न हुने जोखिम रहेको उल्लेख गरेको छ ।

कम्पनीले प्रविधिको परिवर्तनबाट हुने सक्ने जोखिम उच्च रहे पनि विश्वव्यापी रुपमा नै नयाँ प्रविधिहरुको विकास भई नयांँ प्रविधि अनुसार उत्पादन गर्नुपर्ने अवस्था रहेमा कम्पनी समय सापेक्ष प्रविधिको अवलम्बन गर्न सक्षम रहेको उल्लेख गरेको छ ।

यस्तै, कम्पनीले दैवी प्रकोप, महामारी तथा काबु बाहिरको परिस्थिति उत्पन्न भई हुन सक्ने जोखिम पनि रहेको उल्लेख गरेको छ । देशको राजनैतिक अस्थिरताबाट आउन सक्ने जोखिमहरु तथा विश्वव्यापी रुपमा आउन सक्ने आर्थिक मन्दीको जोखिम र पुँजीबजारको अवस्थामा आउने उतार चढावबाट पर्न सक्ने जोखिमहरुको विषयमा पनि उल्लेख गरेको छ । तर, यी यी विभिन्न जोखिम न्यूनीकरणका लागि कम्पनी सक्षम भएको र ती जोखिम व्यवस्थापनका लागि विभिन्न उपाय अवलम्बन गरिरहेको पनि जानकारी दिएको छ ।

 नेटवर्थ ५२४.३२ र ईपीएस ५३.९३ रुपैयाँ 

यस कम्पनीको पछिल्लो वित्तीय विवरण अनुसार आर्थिक वर्ष २०७९/८० मा कुल नाफा १ अर्ब ७६ करोड ८६ लाख ९९ हजार रुपैयाँ गरेकोमा खुद नाफा भने ९९ करोड १३ लाख ३७ हजार रुपैयाँ गरेको छ । कम्पनीले आगामी तीन वर्षको प्रक्षेपित वासलात, नाफा नोक्सानको हिसाब किताब पनि गणना गरेको छ ।

कम्पनीले सूचीपत्रमा उल्लेख गरेअनुसार आर्थिक वर्ष २०८०/८१ मा ६२ करोड ५१ लाख, आव २०८१/८२ मा ६२ करोड ४८ लाख र आव २०८२/८३ मा १ अर्ब २ करोड ४५ लाख रुपयाँ नाफा हुने उल्लेख गरेको छ । कर अघि भने कम्पनीको नाफा केही बढी हुने सूचीपत्रमा उल्लेख छ ।

यस्तै, कम्पनीको प्रतिसेयर आम्दानी २०८०/८१ मा ३२.९० रुपैयाँ, आव २०८१/८२ मा ३२.८९ रुपैयाँ र आव २०८२/८३ मा ५३.९३ रुपैयाँ कायम हुने उल्लेख छ । कम्पनीले तीन वर्षको अवधिमा लाभांश भने वितरण गर्ने छैन । यद्यपि, पुँजीमा प्रतिफल क्षमता भने आव २०८०/८१ मा ७.७८ प्रतिशत, २०८१/८२ मा ८९.०८ प्रतिशत र आव २०८२/८३ मा ९.४१ प्रतिशत रहने उल्लेख छ ।

यस्तै, कम्पनीको प्रतिसेयर नेटवर्थ २०८०/८१ मा २५०. ५१ रुपैयाँ, २०८१/८२ मा २६५.३८ रुपैयाँ र आव २०८२/८३ मा ३०१.२९ रुपैयाँ पुग्ने अनुमान कम्पनीको छ । जगेडा कोषसहित कम्पनीको प्रतिसेयर नेटवर्थ भने बढी देखिएको छ । कोषसहितको कम्पनीको प्रतिसेयर नेटवर्थ २०८०/८१ मा ४७७.५१ रुपैयाँ, २०८१/८२ मा ४९०.४० रुपैयाँ र र आव २०८२/८३ मा ५२४.३२ रुपैयाँ पुग्ने अनुमान छ । प्रत्येक वर्ष कम्पनीको चुक्ता पुँजी पनि बढ्दै जाने सूचीपत्रमा उल्लेख छ ।

सम्बन्धित सामग्री : व्यापार छोडेर उद्योगमा स्थापित शशिकान्त अग्रवालको कथा

‘सक्रिय व्यवसायिक जीवनबाट विश्राम लिन्छु, वास्तविक किसान बनेर देशलाई आत्मनिर्भर बनाउँछु’

सम्बन्धित शिषर्कहरु

घरजग्गा कारोबारमा मन्दी र अवान्छित कार्यले समस्यामा पर्याैं, छिट्टै कारवाही फुकुवा हुन्छ

नेपालले ३० मिलियन टन कार्बन बेच्ने, के हो कार्बन व्यापार ?

उखुको समर्थन मूल्य निर्धारण, प्रतिक्विन्टल २० रुपैयाँले वृद्धि

३ विकास बैंक र २ फाइनान्सलाई शीघ्र सुधारात्मक कारबाही, समस्या बढ्दा राष्ट्र बैंक चिन्तित

निर्जीवन बीमाको व्यापार १४ अर्ब बढी, शीर्षस्थानमा सलिको, तेस्रो स्थानमा झर्‍यो शिखर

वर्ल्डलिङ्कमा फिनफण्डको करिब डेढ अर्ब लगानी, फाइबर नेटवर्क बिस्तार गर्न प्रयोग गरिने