काठमाडौं । कुनै बेला कर्जा-निक्षेप अनुपात (सीडी रेसियो) ९० प्रतिशत पार भएर सकसमा रहेका बैंकहरू अहिले सीडी रेसियो कम भएर दबाबमा छन् । हाल  वाणिज्य बैंकहरूको सीडी रेसियो ६० देखि ८० प्रतिशतको बीचमा छ ।

नेपाल राष्ट्र बैंकले सार्वजनिक गरेको तथ्यांकअनुसार वाणिज्य बैंकहरूको औसत सीडी रेसियो ७९.१४ प्रतिशत कायम भएको हो । पछिल्लो तथ्यांकअनुसार सबैभन्दा कम सीडी रेसियो राष्ट्रिय वाणिज्य बैंकको छ । यस बैंकको सीडी रेसियो ६०.३९ प्रतिशत छ ।

राष्ट्र बैंकको तथ्यांकअनुसार नेपाल बैंकको ७२.४४ प्रतिशत, नेपाल एसबिआई बैंकको ७३.५६ प्रतिशत, ग्लोबल आइएमई बैंकको ७५.८६ प्रतिशत, स्ट्याण्डर्ड चार्टर्ड बैंकको ७६.८४ प्रतिशत, लक्ष्मी सनराइज बैंकको ७७.७४ प्रतिशत, कृषि विकास बैंकको ७८.४६ प्रतिशत, एनआइसी एसियाको ७९.१४ प्रतिशत र प्रभु बैंकको ७९.७९ प्रतिशत सीडी रेसियो छ ।

यस्तै, सिद्धार्थ बैंकको ८०.२ प्रतिशत, एभरेष्टको ८०.२७ प्रतिशत, नेपाल इनभेष्टमेन्ट मेगा बैंकको ८०.४६ प्रतिशत, सानिमाको ८०.८३ प्रतिशत र कुमारी बैंकको ८२.९३ प्रतिशत सीडी रेसियो कायम भएको छ ।

राष्ट्र बैंकले उपलब्ध गराएको तथ्यांकअनुसार माछापुच्छ्रे बैंकको सीडी रेसियो ८३.२१ प्रतिशत, नबिलको ८३.६ प्रतिशत, हिमालयनको ८३.७८ प्रतिशत, एनएमबिको ८३.८९ प्रतिशत, सिटिजन्सको ८४.०७ प्रतिशत र प्राइम कमर्सियलको ८६.३ प्रतिशत सीडी रेसियो छ ।

नेपाल राष्ट्र बैंकले बैंकहरूको सीडी रेसियोको अधिकतम सीमा ९० प्रतिशत तोकेको छ । यदि सीडी रेसियोले ९० प्रतिशतको सीमा नाघ्यो भने बैंकहरूलाई राष्ट्र बैंकले कारबाही गर्छ । ९० प्रतिशतको सीडी रेसियोको सीमा पार हुनु राष्ट्र बैंकको व्यवस्थाले राम्रो मान्दैन ।

सीडी रेसियोको न्यूनतम सीमा भने तोकिएको छैन । बैंकको सीडी रेसियो ५०/६० प्रतिशतमा झरेर समस्या सिर्जना हुन सक्ने विषयको राष्ट्र बैंकले कल्पना नै नगरेर सीडी रेसियोको न्यूनतम सीमा तोकेको छैन । तर, अब यस विषयमा पनि सोंच्नुपर्ने देखिएको छ ।

नेपाल राष्ट्र बैंकका सहप्रवक्ता भागवत आचार्यले बैंकहरूको सीडी रेसियो ९० प्रतिशत सीमा नाघेमा राष्ट्र बैंकले हेर्ने भए पनि कम सीमा हेर्दा खासै चासो नहुने बताए ।

‘अहिले बैंकिङ क्षेत्रबाट कर्जा प्रवाह सोंचेजस्तो नभएका कारण सीडी रेसियो पनि कम भएको हो, सीडी रेसियो कम हुँदै जाँदा बैंकको व्यवसायमा पनि केही कमी पक्कै आउँछ, न्यूनतम बिन्दुभन्दा कममा आयो भने यसले जोखिम पनि ल्याउन सक्छ,’ उनले भने ।

बैंकहरूका अनुसार कर्जा लगानी हुन नसक्दा सीडी रेसियो न्यूनतम बिन्दुमा झरेको हो । सीडी रेसियो कम हुँदा बैंकको ब्याज आम्दानी बढ्ने हुन्छ । यसले समग्र बैंकको व्यवसाय र नाफामै प्रभाव पार्ने उनीहरूको भनाइ छ ।

‘सीडी रेसियो न्यूनतम बिन्दुमा झर्नु भनेको बैंकले निक्षेप संकलन गरेर कर्जा लगानी गर्न नसकेको बुझ्न सकिन्छ, अहिले अधिकांश बैंकले कर्जा लगानी हुन नसकेको समस्या भोगिरहेका छन्, बैंकमा कर्जाको माग छैन,’ एक बैंकका प्रमुख कार्यकारी अधिकृतले विकासन्युजसँग भने ।

उदाहरणका लागि कुनै बैंकले १०० करोड रुपैयाँ निक्षेप संकलन गरेको छ र उसको सीडी रेसियो ६० प्रतिशत छ भने उसले ६० करोड रुपैयाँ मात्रै कर्जा लगानी गरेको बुझ्नुपर्छ । सो बैंकले ३० करोड रुपैयाँ निक्षेप लगानी गर्न सकेको हुँदैन । बैंकले ४० करोड रुपैयाँको ब्याज भार मात्र बाेकेकाे हुन्छ ।

पछिल्लो तथ्यांकअनुसार प्राइम कमर्सियल बैंक र सिटिजन्स बैंकको सीडी रेसियो सन्तोषजनक नै छ । किनकि बैंकको अधिकतम् सीमाभन्दा धेरै तल छैन । यसले बैंकहरूले निक्षेप संकलन गरेवापत लगानी पनि गरिरहेका छन् भन्ने बुझिन्छ । तर, सीडी रेसियो ६० प्रतिशत रहेको राष्ट्रिय वाणिज्य बैंक भने लगानी गर्न नसकेर ठूलो समस्यामा रहेको बुझिन्छ ।

अहिले बैंकिङ क्षेत्रमा साढे ६ खर्ब रुपैयाँ लगानीयोग्य रकम छ । विगतमा तरलताको समस्यामा बजारमा कर्जाको माग धान्न नसकेका बैंकहरू अहिले कर्जा प्रवाह हुन नसकेर व्यवसायीको घरमै पुगेर कर्जा लिनका लागि आग्रह गर्ने अवस्था देखिएको एक बैंकरले बताए ।

कर्जाको माग नभएर लगानीयोग्य रकम थुप्रिएकै कारण अहिले बैंकहरूले निरन्तर ब्याज पनि घटाइरहेका छन् । यसले निक्षेपकर्तालाई प्रवाहित गरिरहेको छ । किनकि निक्षेपको ब्याज निरन्तर घटिरहेको छ । विगतमा बढी ब्याज हुँदा ब्याज आम्दानीबाटै मनग्य कमाउने निक्षेपकर्ताहरू अहिले न्यूनतम ब्याजमा पनि बैंकमा पैसा राख्न बाध्य छन् ।

सम्बन्धित शिषर्कहरु

नेपाल बैंकका कर्मचारी र ग्राहकले सिद्धि पोली प्याथ ल्याबमा १०% छुट पाउने, यस्ता छन् सेवाहरू

विधुतीय शवदाह गृह निर्माण गर्न ग्लोबल आइएमई बैंकको २० लाख सहयोग, वातावरणीय असर कम हुने

कृषि विकास बैंक शाखा कार्यालय मेलम्चीद्वारा सहयोग हस्तान्तरण

सिद्धार्थ बैंक र एनसीएचएलबीच अलिपे प्लसमार्फत नेपालपे क्यूआरमा अन्तरदेशीय भुक्तानी गर्ने सम्झौता

१६ बैंकका कर्मचारीको तलब बढ्यो, २ बैंकको अर्ब नाघ्यो

तरलता व्यवस्थापन गर्न राष्ट्र बैंकले बजारबाट एक खर्ब उठाउँदै