काठमाडौं । वाणिज्य बैंकरूले धमाधम निक्षेपको ब्याजदर घटाउँदा बीमा कम्पनीहरूलाई बिजनेस घट्ने चिन्ता थपिएको छ । वाणिज्य बैंकहरूले प्रत्येक महिना ब्याजदर घटाउँदा ठूलो रकम निक्षेपका रूपमा बैंकमा राखेका बीमा कम्पनीहरू यसले व्यवसाय घट्ने चिन्तामा छन् ।

पछिल्ले १३ महिनाको अवधिमा वाणिज्य बैंकको संस्थागत मुद्दति निक्षेपको ब्याजदर ३७.४४ प्रतिशतले घटिसकेको छ । २०८० को भदौमा संस्थागत मुद्दति निक्षेपको ब्याजदर औसात ८.२८ प्रतिशत थियो । त्यसको १३ महिनापछि चालु २०८१ को असोज महिनामा संस्थागत मुद्दति निक्षेपको ब्याजदर औषतमा ५.१८ प्रतिशतमा झरेको छ । अर्थात गत वर्षको भदौको तुलनामा संस्थागत निक्षेपकर्ताको ब्याजदर ३७.४४ प्रतिशतले घटिसकेको छ ।

हाल बीमा कम्पनीहरुको कुल लगानीको ८५ प्रतिशत बढी रकम मुद्धती निक्षेपमा राखेका छन् । बैंकले भने प्रत्येक महिना संस्थागत मुद्दतिको ब्याजदर घटाउँदा बीमा कम्पनीलाई व्यवसाय घटेर नाफा समेत घट्ने धारणा राखेका छन् ।

नेपाल बीमा प्राधिकरणले उपलब्ध गराएको तथ्यांकअनुसार हालसम्म बीमा कम्पनीहरूले बैंकमा कुल ६ खर्ब ८ अर्ब ९० करोड रुपैयाँ निक्षेप राखेका छन् । पछिल्लो ९ महिनामा बीमा कम्पनीहरुले बैंक तथा वित्तिय संस्थाको मुद्दति निक्षेपमा ७३ अर्ब २५ करोड रुपैयाँ लगानी बढाएका छन् । गत आर्थिक वर्षको असोज मसान्तसम्म बीमा कम्पनीहरुले मुद्दति निक्षेपमा ५ खर्ब ३५ अर्ब ६५ करोड रुपैयाँ लगानी गरेका थिए ।

नेपालमा हाल सञ्चालनमा रहेका निर्जीवन बीमा कम्पनी, जीवन बीमा कम्पनी, लघु जीवन बीमा कम्पनी, लघु निर्जीवन बीमा कम्पनी र पुनर्बीमा कम्पनीहरुले उक्त रकम मुद्दति निक्षेपमा राखेका हुन् । सबैभन्दा धेरै जीवन बीमा कम्पनीको रकम मुद्दति निक्षेपमा छ ।

जीवन बीमा कम्पनीहरुले गत असार मसान्तसम्म ५ खर्ब २१ अर्ब ३६ करोड रुपैयाँ मुद्दति निक्षेपमा लगानी गरेका छन् । निर्जीवन बीमा कम्पनीले ५२ अर्ब ७१ करोड, लघु बीमा कम्पनीहरुले ३ अर्ब ५ करोड र पुनर्बीमा कम्पनीहरूले ३१ अर्ब २५ करोड रुपैयाँ मुद्दति निक्षेपमा राखेका छन् ।

कम्पनीको व्यवसायमा असर

यसरी निरन्तर ब्याजदर घट्दा बीमा कम्पनीको आम्दानी घट्दा गई व्यवसाय विस्तारमा असर पुग्ने र कम्पनीको लाभांशमा पनि प्रभाव पर्ने बीमा कम्पनीका प्रमुख कार्यकारी अधिकृतहरू बताउँछन् । यसले बीमितको बोनस दरमा पनि कमी आउने उनीहरूको भनाइ छ ।

सानिमा रिलायन्स लाइफ इन्स्योरेन्सका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत शिवनाथ पाण्डे मुद्दति निक्षेपको ब्याजदर घट्दा बीमा कम्पनीको नाफामा असर पर्ने बताउँछन् ।

बीमा कम्पनीहरूको अधिकांश रकम मुद्दति निक्षेपमा लगानी हुने भएकाले ब्याजदर घट्दा त्यसको नकरात्मक असर नाफामा सँगै बीमितलाई दिने बोनस र लगानीकर्तालाई वितरण गर्ने लाभांशमा समेत पर्ने उनको भनाइ छ ।

बीमा कम्पनीहरूको ठूलो रकम मुद्दति निक्षेपमा हुन्छ । केही वर्ष अघिदेखि मुद्दतिमा राखेको रकम म्याच्यूरिटी हुँदा फेरि मुद्दतिमा नै राख्ने अभ्यास कम्पनीहरूको छ । त्यसले गर्दा सस्तो ब्याजदरमा मुद्धती राख्नुपर्ने अवस्था आउने गरेको सीईओ पाण्डेको भनाइ छ । यसले बीमा कम्पनीको आम्दानीमा ह्रास आउने गर्छ भने कम्पनीको नाफा पनि घट्छ ।

उनका अनुसार बीमा कम्पनीहरूले सर्वसाधारणको रकमलाई बढी जोखिम नलिनका लागि मुद्दति निक्षेपमा राखेका हुन्छन् । बीमा कम्पनीहरूको नाफाको मुख्य स्रोत भनेको संकलन गरेको बीमाशुल्कलाई लगानी गरेर आम्दानी गर्नु हो । तर, सो रकमको ८५ प्रतिशत मुद्दतिमा रहँदा त्यसको नकरात्मक असर नाफामा पर्न जाने उनको भनाइ छ ।

घट्दो ब्याजदरको असर आगामी दिनमा देखिने अधिकृत पाण्डेले बताए । ‘अहिले विगतमा गरिएको मुद्दति निक्षेपको फल पाइरहेका छौं, सो निक्षेपको म्याच्युरिटी भएपछि घट्दो ब्याजदरमा नै लगानी गर्ने हो,’ उनले भने, ‘अहिले गरेको लगानीको फल आगामी दिनमा देखिन्छ ।’

बीमा कम्पनीहरूले ब्याजदर घट्दा लगानी गर्नु परेमा कम अवधिको लागि गर्ने र ब्याजदर बढ्दा दिर्घकालीन लगानीका लागि निक्षेपमा राख्ने अभ्यास छ ।

नेपाल बीमा प्राधिकरणका वित्त विश्लेषण शाखाका प्रमुख विरोध वाग्लेले निक्षेपको ब्याजदर घटबढले बीमा कम्पनीहरूमा सामान्य असरमात्र पर्ने बताए । उनले जीवन बीमा कम्पनीलाई सामान्य र निर्जीवन कम्पनीलाई धेरै असर पुग्ने धारणा राखे ।

‘दीर्घकालसम्म ब्याजदर घटिरहे जीवन बीमा कम्पनीलाई पनि असर पर्न सक्छ, अहिले नै त्यति धेरै असर नपर्न सक्छ,’ उनले भने ।

प्राधिकरणका उपनिर्देशकसमेत रहेका वाग्लेले निर्जीवन बीमा कम्पनीहरुले दुई वर्षभन्दा धेरै अवधिका लागि मुद्दति निक्षेपमा राख्न नपाइने व्यवस्था भएकाले ब्याजदर घट्दा निर्जीवनलाई असर पुग्ने धारणा राखे ।

‘जीवन बीमकहरूले १०/१५ वर्षका लागि निक्षेप राख्छन्, निर्जीवनले २ वर्षभन्दा धेरै अवधिका लागि निक्षेप राख्न पाउँदैनन्,’ उनले भने, ‘यसले गर्दा दुई वर्षमा डिपोजिट म्याच्युरिटी हुन्छ र फेरि रिन्यू गर्दा सस्तो ब्याजदरमा रिन्यू गर्नुपर्ने हुन्छ, यसले व्यवसाय र आम्दानीमा असर पर्न सक्छ ।’

बीमा कम्पनीहरूले सुरक्षित उपकरणमा मात्रै लगानी गर्नुपर्ने अन्तर्राष्ट्रिय अभ्यास छ । त्यसैले पनि बीमा कम्पनीहरूले सुरक्षित उपकरणका रूपमा मुद्दति निक्षेपमा लगानी गर्ने गरेका छन् ।

विदेशतिर बीमा कम्पनीले ६० प्रतिशतभन्दा धेरै रकम सरकारी बोण्डमा राख्ने गरेको अभ्यास वाग्लेले सुनाए । प्रतिफल कम भए पनि जोखिम नहुने भएकाले सरकारी बोर्ड उनीहरूको रोजाइमा परेको उनले बताए ।

उनका अनुसार नेपालमा सरकारी बोण्ड कम जारी हुने भएकाले त्यसपछिको सुरक्षित क्षेत्र बैंक तथा वित्तिय संस्थाको मुद्दति निक्षेपमा लगानी गर्नु परेको हो ।

सम्बन्धित शिषर्कहरु

वार्षिकोत्सवमा प्रभु महालक्ष्मी लाइफले फेवा तालमा सहयोग गर्यो लाइफ ज्याकेट

बढ्यो मस्कको सम्पत्ति, ४०० अर्ब डलर पार गर्ने पहिलो व्यक्ति

अन्तर बैंक ब्याजदर ह्वात्तै घट्यो, पौने ७ खर्ब लगानीयोग्य रकम

बीमा प्राधिकरणको कार्यवाहक अध्यक्ष बने दाहाल

यस्तो छ देशको पछिल्लो समयको आर्थिक अवस्था

४ महिनामा ५ खर्ब २१ अर्ब रेमिट्यान्स भित्रियो