काठमाडौं । विशाल चिनियाँ इ–कमर्स कम्पनी अलिबाबाका मालिक ज्याक मा १५ दिनको पर्यटक भिसा लिएर मंगलबार नेपाल आएका छन् । विशाल ई–कमर्स प्लेटफर्मका मालिक ज्याक मा विश्वभर नै चर्चित व्यक्ति हुन् । चिनीयाँ खर्बपति नेपाल आएसँगै उनीप्रति धेरैको चासो बढेको छ ।

सन् १९६४ मा चीनको सिजियाङ प्रान्तको होङझाओमा जन्मिएका ज्याक मा निकै ठूलो संघर्ष पश्चात् वर्तमान पहिचान बनाउन सफल भएका हुन् । ज्याकमाले १२ वर्षको उमेरमा नै खल्तीमा राख्ने रेडियो किनेर अंग्रजी रेडियो सुन्ने गर्दथे ।

युवा अवस्थामा ज्याक मा ले अंग्रेजी भाषामा अभ्यास गरेर आफूलाई निकै पोख्त बनाए । अंग्रेजी भाषा राम्रो भएका कारणले उनले केही समय अंग्रेजी स्पीकरको रुपमा होङझाओको एक होटलमा काम समेत गरे ।

माध्यमिक तहसम्मको अध्ययनको क्रममा उनी गणित विषयमा निकै कमजोर थिए । उनले चिनियाँ स्कुलको प्रवेश परीक्षामा गणित विषयमा जम्मा ३१ नम्बर ल्याए । सन् १९८२ मा राष्ट्रिय रुपमा भएको चाइनिज कलेज प्रवेश परीक्षामा ज्याक मा ले गणितमा जम्मा १ नम्बर ल्याएर फेल भएका थिए ।

त्यसपछि उनले होटलमा वेटर काम गर्नको लागि आफन्तसँगै आवदेन गरेकोमा उनी अस्वीकृत भए । उनले कलेज पढ्नको लागि दोस्रो पटकको प्रवेश परीक्षामा १९ नम्बर मात्रै ल्याएपछि उनलाई उनको परिवारले उच्च शिक्षा नपढेर फरक बाटो अपनाउन दबाब दियाे । तर, ज्याक माले तेस्रो पटक परीक्षा दिँदा गणितमा ८९ नम्बर ल्याउन सफल भए ।

त्यसपछि उनी कलेज पढ्दै जाँदा होङझाओ साधारण विश्वविद्यालयको पाचौँ उत्कृष्ट विद्यार्थी बन्न सफल भए । साथै उनी विद्यार्थी युनियनको अध्यक्षमा चुनिए । उनी होङझाओको विद्यार्थी फेडेरेसनको दुई कार्यकालसम्म नेतृत्वमा आउन सफल भए ।

बाल्याव्स्थामा ज्याक मा ।

ज्याक माले सन् १९८८ मा अंग्रेजी विषयबाट स्नातकोत्तर तहको अध्ययन पूरा परे । त्यसपछि उनले होङझाओको डिनाझी विश्वविद्यालयमा पढाउन पनि शुरु गरे भने सो सँगै हावर्ड बिजनेस स्कुलमा १० पटकसम्म आवेदन गरेपनि उनी अस्वीकृत भए ।

ज्याक माको व्यवसायिक जीवन

ज्याक माले स्नातकोत्तर तहको अध्ययन पूरा गरेपछि विभिन्न ३१ वटा प्रवेश तहको रोजगारीमा आवेदन गरे । तर, उनले ती सबै ठाउँबाट असफलता मात्रै हात पार्नु परेको थियो । उनले त्यतिबेला नै विश्वको चर्चित फ्रेन्चाइज कम्पनी केएफसीमा पनि आवेदन दिए । सो कम्पनीले पनि उनलाई अयोग्य भनेर अस्वीकृत गर्याे ।

सोही समयमा चीनमा देङ स्याओ पिङको आर्थिक क्रान्तिको अभियान सञ्चालन भएको थियो । सन् १९९४ मा आफ्नै एउटा इन्टरनेटसँग सम्बन्धित अनलाईन चाइनिज भाषानुवाद एजेन्सी पहिलो कम्पनीको रुपमा शुरुवात गरे ।

सन् १९९५ मा उनी पहिलोपटक अमेरिका गए । सो क्रममा उनले आफ्ना साथीमार्फत इन्टरनेटको विषयमा थाहा पाए । सोही वर्ष उनी एकजना साथीसँग मिलेर दोस्रो कम्पनी दर्ता गरे । उनले चाइनापेजेज डटकम भन्ने वेबसाइट अमेरिकामा दर्ता गरेर वेबसाइट बनाए । सन् १९९८ देखि १९९९ सम्म आउँदा उनले चाइना इन्टरनेशनल इलेक्ट्रोनिक कमर्स सेन्टर र मिनिस्ट्री अफ फरिन ट्रेड इकोनोमिक को–अप्रेसन विभागको नेतृत्व गरिसकेका थिए । सन् १९९९ मा उनी आफ्नै जन्मभूमी होङझाओ फर्किएर १८ जना साथीसँग मिलेर अलिबाबाको स्थापना गरे ।

सन् १९९९ को अक्टोबरबाट सन् २००१ को जनवरीसम्म आउँदा अलिबाबाले अमेरिकन इन्भेस्टमेन्ट बैंक, गोल्डम्यान सच र जापानीज इन्भेस्टमेन्ट म्यानेजमेन्ट कङलोमिरेट सफ्ट बैंकबाट २५ मिलियन डलर पुँजी प्राप्त गर्न सफल भएको थियो ।

सन् २००१ मा चीन विश्व व्यापार संगठनको सदस्य बन्यो । ज्याक मा ले अलिबाबालाई विश्वको इ–कमर्स प्लेटफर्मको रुपमा विकास गर्न खोजे । सन् २००३ बाट उनले टोबाको मार्केटप्लेस, अलिपे, अलि मा जस्ता कम्पनीहरुको पनि स्थापना गरे । उनका कम्पनीहरुलाई अमेरिकन कम्पनीहरुले महंगो मूल्यमा खरिद गर्ने प्रस्ताव गरेका थिए, तर मा ले सो प्रस्तावलाई स्वीकार गरेनन् ।

अलिबाबा अहिले चीनको मात्रै नभएर विश्वकै ठूलो इ–कमर्स होल्डिङ कम्पनीको रुपमा स्थापित भएको छ । जोसँग टोबाको मार्केटप्लेस, टीमाल, इटाओ, अलिबाबा क्लाउड कम्प्युटिङ, झुहुसुआन, सिक्सटिनएटीएट, अलिएक्सप्रेस र अलीपे छन् ।

अमेरिकाका पूर्व राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पसँग ज्याक मा ।

सन् २०१२ सम्म आइपुग्दा अलिबाबाको अनलाईन कारोबार एक ट्रिलियन युआन पुग्न सफल भएको थियो । रिपोर्टहरुका अनुसार सन् २०१६ मा अलिबाबाले न्युयोर्क स्टक एक्सचेन्ज मार्फत आइपिओको माध्यमबाट २५ बिलियन अमेरिकन उठाउन अफर गरेको थियो । सन् २०१७ मा तत्कालीन अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले १० लाख रोजगारी सिर्जना गर्ने विषयमा ज्याक मासँग भेटघाट गरेर छलफल गरेका थिए ।

सन २०१८ मा ज्याक माले अर्को वर्षमा अलिबाबा होल्डिङको कार्यकारी अध्यक्ष छोड्ने र फाउन्डेसन मार्फत् परोपकारमा लाग्न चाहेको बताएका थिए । त्यसपछि उनले सन् २०२० अक्टोबर १ मा अलिबाबामा रहेको आफ्नो पदीय जिम्मेवारीबाट बाहिरिए ।

अलिबाबा होल्डिङ्सले अहिले वर्षेनी रुपमा आफ्ना विभिन्न कम्पनीहरुको माध्यमबाट खरबौं रुपैयाँ आम्दानी गर्ने गरेको छ भने लाखौं मानिसलाई प्रत्यक्ष र अप्रत्यक्ष रुपमा रोजगार दिएको छ । तर, सन् २०२० देखि अलिबाबाका मालिक ज्याक मा भने सार्वजनिक रुपमा लामो समयसम्म देखिएनन् ।

पछिल्लो समयमा भने उनी विश्वका विभिन्न ठाउँमा विभिन्न सन्दर्भमा देखिने गरेका छन् । ज्याक माले अलिबाबा स्थापनादेखि त्यसको विकासमा देखाएको जस्तो प्रत्यक्ष सक्रिय भूमिका नभएर अप्रत्यक्ष रुपमा सक्रिय भइरहेको विभिन्न सञ्चारमाध्यम र विश्लेषकहरुले उल्लेख गरेका छन् ।

सामान्य परिवारमा जन्मिएर धेरै असफलताबाट पाठ सिक्दै विश्वकै ठूलो इ–कमर्स प्लेटफर्मका मालिक बन्न सफल भएका ज्याक मा धेरै मानिसहरुका लागि उत्प्रेरणाको स्रोत समेत बनेका छन् ।

ज्याकका अनुसार कुनै व्यवसाय सुरु गर्दाको सबैभन्दा राम्रो प्लान भनेकै कुनै पनि प्लान नै नहुनु हो । अहिले बसेर सोँच्नका लागि कुनै फुर्सद नै हुँदैन । उनले व्यवसायमा हरेष खान नहुने सल्लाह दिन्छन् । व्यवसायमा सफल हुनका लागि सबैसँग अवसर हुने बताउँदै उनले बिचमै हरेष खान नहुने धारणा राख्छन् । व्यवसायमा सही मान्छेको छनोट गरेर अगाडि बढ्नु पर्ने उनको सुझाव दिन्छन् ।

सम्बन्धित शिषर्कहरु

बालबालिकालाई स्थानीय तहको संरचनाबारे जानकारी दिन ललितपुर महानगरमा नमूना बाल नगरसभा सुरु

उपत्यकाभित्र ‘नो हर्ज प्लिज’ अभियान फेरि लागू गरिने

चालु आर्थिक वर्ष सुरु भएयता हालसम्म बने १२ पुल, ६५५ वटा निर्माण गर्ने लक्ष्य

वीरमा खानेपानी समस्या समाधान, ट्याङ्करलाई तिर्ने मासिक १० लाख जोगिने

२५ करोड पूँजी भएका कम्पनीहरू अब एसएमईज प्लेटफर्ममा, ५ सय कित्ता आईपीओ भर्नैपर्ने

सुधारिएन घरजग्गाको कारोबार, राजस्वमा भने वृद्धि