काठमाडौं । विश्वमा औषधी उद्योगले आफ्नो उत्पादन बढाउँदै मनग्य आम्दानी गरिरहेका छन् । विभिन्न क्षेत्रमा औषधी, खोप उत्पादन गर्दै आएका विश्वका १० वटा कम्पनीले क्यान्सर, इम्युनोलजी, र खोपहरूमा नवीनतम् उपचारहरू गरिरहेका छन् ।

लगानी र उच्च माग भएको क्षेत्रमा ध्यान केन्द्रित गरेर विश्व बजारमा अग्रणी रहेका १० वटा औषधी उद्योगकाे विषयमा यहाँ चर्चा गरिएकाे छ ।

१. फाइजर

फाइजर विश्वका सबैभन्दा ठूलो फार्मास्युटिकल कम्पनीहरूमध्ये एक हो । यसले विभिन्न औषधी र खोपहरूको विकास र उत्पादन गरिरहेको छ । अमेरिकाको न्यूयोर्क सहरमा मुख्यालय रहेको यो कम्पनीले अनकोलोजी, इम्यूनोलोजी, कार्डियोलोजी, एन्डोक्रोनोलोजी र खोपहरू जस्ता विभिन्न अवस्थाहरूको लागि उपचारहरू प्रदान गर्ने मजबुत पोर्टफोलियो बनाएको छ ।

सन् २०२३ मा फाइजरले निकै महत्त्वपूर्ण आम्दानी गरेको छ । जसको प्रमुख कारण काभिड-१९ को खोप कमिर्नाटी र एण्टीभाइरल उपचार प्याक्सलोभिड हो । यी उत्पादनहरूले महामारीको समयमा कम्पनीको वित्तीय सफलतामा महत्त्वपूर्ण योगदान गरेका थिए । फाइजरले जीन थेरापी र अनकोलोजी जस्ता क्षेत्रमा नवप्रवर्तनमा ध्यान केन्द्रित गर्दै आफ्नो पाइपलाइनलाई विस्तार गर्ने प्रयास गरिरहेको छ । यसले सन् २०२३ मा लगभग ५८.५ अर्ब अमेरिकन डलरको आम्दानी गरेको छ । जुन अघिल्लो वर्षको तुलनामा ४२ प्रतिशत कम भए पनि अन्यकाे तुलनामा बढी हाे । यो गिरावट मुख्यतया कोभिड १९ खोप एण्टीभाइरल औषधी प्याक्सलोभिड बिक्रीमा कमीका कारण हो, जसको माग महामारीको चरम समयमा स्थिर भएको छ ।

आम्दानीमा गिरावटका बावजुद फाइजरले अनुसन्धान र विकासमा लगानी जारी राखेको छ । फाइजरले भविष्यको वृद्धिका लागि नयाँ मार्ग खोल्न काम गरिरहेको छ । सन् २०२४ र त्यसपछि लागि मजबुत आधार तयार गर्दैछ । सन् २०२३ मा फुड एन्ड ड्रग्स एड्मिनिस्ट्रेसन (एफडीए)ले नयाँ आणविक इकाईहरूको स्वीकृति दिएको छ । जसले आगामी वर्षहरूमा फाइजरको पोर्टफोलियोमा महत्त्वपूर्ण वृद्धि गर्ने अपेक्षा छ।

२. जोन्सन एण्ड जोन्सन

जोन्सन एण्ड जोन्सन वैश्विक सबैभन्दा दोस्रो ठूलो स्वास्थ्य सेवा कम्पनी हो । यसलाई सामान्यतया जे एण्ड जे पनि भनिन्छ । यो कम्पनी अहिले एब्भी कम्पनीलाई उछिनेर दोस्रो स्थानमा पुगेको छ । न्यू जर्सीमा मुख्यालय रहेको यो कम्पनीले फार्मास्युटिकल, चिकित्सा उपकरण र उपभोक्ता स्वास्थ्य उत्पादनहरूको विकास र उत्पादन गरिरहेको छ । यो कम्पनी स्वास्थ्य सेवामा नवप्रवर्तन र गुणस्तरमा प्रतिबद्धताका लागि परिचित छ । जसले विश्वभरका विभिन्न स्वास्थ्य आवश्यकताहरू पूरा गर्ने उत्पादनहरू प्रदान गर्दछ ।

कम्पनीको विविध पोर्टफोलियोमा प्रख्यात औषधीहरू, शल्यक्रियाका उपकरणहरू र अनिवार्य उपभोक्ता स्वास्थ्य उत्पादनहरू समावेश छन् । जसले विभिन्न उत्पादनहरू जस्तै फार्मास्युटिकल, उपभोक्ता स्वास्थ्य उत्पाद, र चिकित्सा उपकरणहरूको विकास र वितरणमा संलग्न छ । यो कम्पनीको स्थापना १८८६ मा भएको हो र यसले विश्वभर स्वास्थ्यको क्षेत्रमा महत्त्वपूर्ण योगदान पुर्‍याइरहेको छ ।  सन् २०२३ मा यस कम्पनीले ५४.८ अर्ब अमेरिकी डलर आम्दानी गरेको छ, जुन अघिल्लो वर्षको तुलनामा ४ प्रतिशतले बढी हो । कम्पनीले औषधी, चिकित्सा उपकरण र उपभोक्ता स्वास्थ्य क्षेत्रहरूमा वृद्धि जारी राख्नको लागि अनुसन्धान र विकासमा लगानी गर्न सक्रिय रूपमा काम गरिरहेको छ।

३. एब्भी (एबीबीभीआई)

यो एक बायोफार्मास्युटिकल कम्पनी हो । जसको मुख्यालय नर्थ शिकागो, इलिनोइसमा छ । यो सन् २०१३ मा एबोट लेबोरेटेरीजबाट स्पिनअफको रूपमा स्थापित भएको हो । यसले मुख्य रूपमा इम्यूनोलोजी, अनकोलोजी, न्यूरोसाइन्स, र भाइरोलोजीमा ध्यान केन्द्रित गर्दछ । यसले विशेष रूपमा ब्लोकबस्टर औषधि हुमिरा (अडालिमुमाब) का लागि परिचित छ । जुन कम्पनीको लागि महत्त्वपूर्ण आम्दानीको स्रोत बनिसकेको छ ।

यद्यपि यसले यसको प्याटेन्ट समाप्त भएको पछि केही बजारमा बायोसिमिलर प्रतिस्पर्धाको सामना गर्नुपरेको छ । सन् २०२३ मा यसले लगभग ५५.५ अर्ब डलरको आम्दानी गरेको छ । जुन अघिल्लो वर्षको तुलनामा ७ प्रतिशत कम हो । यद्यपि, कम्पनीले नयाँ उत्पादनहरूको विकासमा सक्रिय रूपमा काम गरिरहेको छ, जसमा रुमेटोइड आर्थराइटिस र अनकोलोजीका उपचारहरू समावेश छन्।

यस कम्पनीको ध्यान नवीनता र अनुसन्धानमा केन्द्रित छ, यसले धेरै आशाजनक थेरापीहरूको विकासमा मद्दत गरेको छ, जसले विशेष रक्त क्यान्सरको उपचारमा योगदान पुर्‍याउँछ ।

४. मर्क एण्ड कम्पनी

यो एक प्रमुख स्वास्थ्य कम्पनी हो । १ सय ३० वर्षको इतिहास बोकेको मर्क कम्पनी औषधी र खोपमा आफ्ना योगदानका लागि परिचित छ । विशेषगरी अनकोलोजी, हृदयरोग, इम्यूनोलोजी, र संक्रमणका रोगहरूमा यसले औषधी उत्पादन गर्दै आएको छ । सन् २०२३ मा यसले लगभग ६०.१ अर्ब डलर आम्दानी गरेको छ । विशेष रूपमा क्यान्सरको इम्यूनोथेरापी कीट्रुडाले बजारमा प्रभाव पारिरहेको छ । कम्पनीले विभिन्न प्रकारका क्यान्सरको उपचारका लागि महत्त्वपूर्ण प्रगति गरेको छ । यसले एचपीभी र कोभिड १९ को लागि उत्पादनहरू समावेश गर्ने खोपको पोर्टफोलियो विस्तार गर्दैछ ।

यसले अनुसन्धान र विकासमा पनि ठूलाे लगानी गरिरहेकाे छ । यसमा नयाँ थेरापीहरूको एक मजबुत पाइपलाइन समावेश छ जसमा अल्जाइमर रोग र मधुमेहका लागि उपचार समावेश छन् । कम्पनीले नवीनतम् औषधीहरूलाई अगाडि बढाउँदै र औषधी उद्योगमा आफ्नो नेतृत्वको स्थिति कायम राख्दै वृद्धिको क्रममा रहनको लागि प्रयास गरिरहेको छ । कम्पनीको अनुसन्धान र विकासमा प्रतिबद्धता बलियो छ र यसले अनकोलोजी, मधुमेह, र संक्रमणका रोगहरूमा विभिन्न उपचारहरूको नवीनतम् विकासमा लगानी गरिरहेको छ।

५. रोश

यो एक स्विस बहुराष्ट्रिय स्वास्थ्य कम्पनी हो । जसको मुख्यालय बासेल, स्विट्जरल्याण्डमा छ । औषधी र डायग्नोस्टिक्समा ध्यान केन्द्रित गर्दै यो जैव-प्राविधिक क्षेत्रको एक प्रमुख कम्पनीको रूपमा परिचित छ । रोशले दुई मुख्य विभागहरू सञ्चालन गर्दै आएको छ । औषधी क्षेत्रमा यसले अनकोलोजी, इम्यूनोलोजी, संक्रमणका रोगहरू र न्यूरोसाइन्समा महत्त्वपूर्ण प्रगति गरेको छ । यसको केही चर्चित उत्पादनहरूमा क्यान्सर औषधीहरू हेरसेप्टिन र अवास्टिन, साथै एन्टिभाइरल औषधी छन् ।

कम्पनी नवप्रवर्तनात्मक थेरापी र व्यक्तिगत चिकित्सा विकासमा भारी लगानी गर्ने प्रतिबद्धताका लागि परिचित छ । सन् २०२३ मा यो ले लगभग ६७ अर्ब डलरको आम्दानी गरेको छ । कम्पनीसँग अनकोलोजी र इम्यूनोलोजीका क्षेत्रमा विकासमा रहेका नयाँ उपचारहरूको एक मजबूत पाइपलाइन छ, जुन भविष्यको वृद्धिलाई चलाउने अपेक्षा गरिएको छ । यसले डायग्नोस्टिक समाधानहरूमा पनि अग्रणी भूमिका निभाएको छ, जसले रोग पहिचान र व्यवस्थापनमा महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्ने परीक्षणहरू प्रदान गर्दछ।

६. सनोफी

यो विश्वको आठौं ठूलो स्वास्थ्य कम्पनी हो । जसको मुख्यालय पेरिस, फ्रान्समा स्थित छ । यो कम्पनी औषधी उत्पादन, अनुसन्धान र विकासमा केन्द्रित छ । यसले विभिन्न थेरापी क्षेत्रहरूमा मजबूत उपस्थिति बनाएको छ, जसमध्ये खोप, दुर्लभ रोगहरू, इम्यूनोलोजी, अनकोलोजी, र हृदय स्वास्थ्य समावेश छन् । अहिले आफ्नो उत्पादन पोर्टफोलियोलाई विस्तार गर्न महत्त्वपूर्ण कदमहरू उठाएको छ ।

सन् २०२३ मा यो कम्पनीले ४६.२ अर्ब अमेरिकी डलरको आम्दानी गरेको छ, जुन अघिल्लो वर्षको तुलनामा २ प्रतिशतले बढी हो । यो वृद्धि खोप र विशेष उपचारका औषधिहरूको बलियो बिक्रीबाट समर्थित भएको छ । यो निरन्तर नवप्रवर्तनका लागि अनुसन्धान र विकासमा भारी लगानी गरिरहेको छ र साथसाथै नयाँ थेरापीहरू बजारमा ल्याउन र चिकित्सा आवश्यकता पूरा गर्न प्रयासरत छ । ग्लाक्सोमिथक्लाइन-जीएसके) सँग समान रणनीतिक कदममा, सनोफीले २०२३ को अन्त्यमा आफ्नो ओटीसी व्यवसायलाई विभाजन गर्ने योजना घोषणा गरेको थियो ।

७. एस्ट्राजेनिका

यो एक विश्वव्यापी बायोफार्मास्युटिकल कम्पनी हो । जसले क्यान्सर, हृदयरोग, सङ्क्रमण, न्यूरोसाइन्स, श्वासप्रश्वासका रोगहरू र सूजन जस्ता प्रमुख रोग क्षेत्रहरूको लागि समाधान विकासमा ध्यान केन्द्रित गर्दछ । जसको मुख्यालय क्याम्ब्रिज, यूकेमा छ । यो एस्ट्रा एबी, जेनिका ग्रुप पीएलसीस एकीकरण भएर सन १९९९ मा स्थापना भएको कम्पनी हो । यसले २०२१ मा दुर्लभ रोगका उपचारको क्षेत्रमा आफ्नो उपस्थितिलाई बलियो बनाउन अमेरिकाको फार्मा कम्पनी एलेक्सियनको अधिग्रहण गरेको थियो । यस रणनीतिक अधिग्रहणले एस्ट्रोजेनिकाकाे विकासमा महत्त्वपूर्ण योगदान पुर्‍याएको छ । सन् २०२३ को पूर्ण वर्षमा स्ट्रोजेनिकाले ३ प्रतिशत वृद्धिदर देखाएको छ, जसको मुख्य कारण सबै प्रमुख औषधी र भौगोलिक क्षेत्रहरूको राम्रो प्रदर्शन हो । सन् २०२३ मा यो कम्पनीले ४५.८ अर्ब अमेरिकी डलरको आम्दानी गरेको छ । जुन अघिल्लो वर्षको तुलनामा ३ प्रतिशतले वृद्धि हो । यो वृद्धि कम्पनीका प्रमुख थेरापी क्षेत्रहरू जस्तै अनकोलोजी, श्वासप्रश्वास, र हृदयविकारका उत्पादनहरूको बलियो बिक्रीको कारण हो ।

८.नोभार्टिस

यो एक स्विस बहुराष्ट्रिय औषधी कम्पनी हो । जसले नव उपचारात्मक औषधीहरूको अनुसन्धान, विकास र उत्पादनमा विशेषज्ञता हासिल गरेको छ । यसको मुख्यालय स्विट्जरल्याण्डको बासेलमा रहेको छ र यो विभिन्न चिकित्सकीय क्षेत्रहरूमा ध्यान केन्द्रित गर्दछ, जसमा क्यान्सर, इम्युनोलोजी, हृदयरोग र न्यूरोसाइन्स समावेश छन् । सन २०२३ मा यो कम्पनीले ४५.४ अर्ब अमेरिकी डलरको आम्दानी गरेको छ । जुन अघिल्लो वर्षको तुलनामा ८ प्रतिशतले बढी हो । यो वृद्धि नव उपचारात्मक औषधी पोर्टफोलियो र सफल नयाँ उत्पादन लञ्चहरूको बलियो बिक्रीमा आधारित रहेको कम्पनीले जनाएको छ । यसले विशेष गरी क्यान्सर उपचार क्षेत्रमा औषधीहरू उत्पादन गरिरहेको छ । यो कम्पनीले आफ्नो पाइपलाइनलाई विस्तार गर्नका लागि जीन थेरापी र उन्नत थेराप्युटिक्समा लगानी गरिरहेको छ ।

९ .ब्रिस्टल-मायर्स स्क्विब

ब्रिस्टल–मायर्स स्क्विब एक फर्मास्युटिकल कम्पनी हो । जसको मुख्यालय अमेरिकाको न्यू जर्सीमा छ । जसले क्यान्सर हृदयरोग इक्युनोलोजी र भाइरस रोगहरू निको पार्ने औषधी उत्पादन गर्छ । यो कम्पनीको स्थापना सन १८८७ मा भएको पाइन्छ । यसले अनकोलोजी, हेमटोलोजी, इम्यूनोलोजी र हृदय रोगमा महत्त्वपूर्ण प्रगति हासिल गरेको छ । यसले चिकित्सा क्षेत्रमा ठूलो योगदान पुर्‍याएकाे छ । यसले विशेष गरी मल्टिपल माइलोमा र अन्य ब्लड क्यान्सरको उपचारमा प्रयोग हुने एक शक्तिशाली औषधी (एलिकिस), रक्त जम्ने समस्याहरूको रोकथाम र उपचारमा प्रयोग हुने (रिभलिमिड), विभिन्न प्रकारका क्यान्सरहरूको उपचारमा प्रयोग हुने इम्यूनोथेरापी औषधि (ओपिडिभो) , मेलानोमा र अन्य क्यान्सरहरूको उपचारमा सहायक हुने अर्को इम्यूनोथेरापी (येर्भोय) औषधीको उत्पादन गर्छ ।

यसले अनुसन्धान र विकासमा पनि ठूलो लगानी गर्दै आएको छ । यसले विभिन्न प्रकारका रोगहरूको उपचारमा अन्वेषण जारी राख्दै बायोलोजिक्स र जैविक औषधिहरूमा नवप्रवर्तनमा ध्यान केन्द्रित गरिरहेको छ । यो कम्पनीले सन् २०२३ मा करिब ४६ अर्ब अमेरिकी डलरको आम्दानी गरेको छ । जुन अघिल्लो वर्षको तुलनामा ३ प्रतिशतले कमी हो । यस गिरावटको मुख्य कारण मल्टिपल माइलोमा उपचारमा प्रयोग हुने रिभलिमिडको विशेषता समाप्त हुनु हो । केही चुनौतीहरूको सामना गर्दा पनि यस कम्पनीले नयाँ उपचारहरूको पाइपलाइन विस्तारमा ध्यान केन्द्रित गर्न जारी राखेको छ ।

१०. जीएसके

ग्ल्याक्सोस्मिथक्लाइन (जीएसके) यो कम्पनी एक प्रमुख बहुराष्ट्रिय औषधी कम्पनी हो । यसले औषधी, खोप र जैविक औषधी उत्पादन गर्छ । यसको स्थापना सन २ हजारमा ग्लैक्सो वेलकम र स्मिथक्लाइन बीचमा पीएलसीको मर्जरबाट भएको थियो । यो कम्पनीले प्रतिरक्षा, श्वासप्रस्वास एचआइभी एड्स र अन्य संक्रामक रोगहरूका औषधीमा विशेषज्ञता राख्छ । विशेषगरी यसले शिंग्रिक्स (दादको लागि खोप), नुकाला (दम उपचार), एचआइभी को उपचारमा संलग्न औषधीहरू उत्पादन गर्छ । यो कम्पनीले यसका अतिरिक्त बायोटेक क्षेत्रमा आफ्नो उपस्थिति विस्तार गर्न नयाँ साझेदारी र प्राविधिक नवप्रवर्तनमा जोड दिइरहेको छ । जीएसकेले खोप उत्पादनमा पनि ठूला परियोजनाहरूमा संलग्नता जनाइरहेको छ । यसले कोभिड १९ खोप विकासमा साझेदारी गरेको छ ।

यसको अनुसन्धान र विकास क्षेत्रमा ठूलो लगानी रहेको छ । जुलाई २०२२ मा यसले आफ्नो कन्ज्युमर हेल्थकेयर व्यवसायलाई हेलियन समूह बनाउनका लागि छुट्याएकाे थियाे र २०२४ को सुरुवातमा ३८५ मिलियन साधारण सेयर बेचेर पूर्ण रूपमा अलग भयो । यस कदमले जीकेएसलाई आफ्ना बायोफार्मास्युटिकल व्यवसायमा मात्र ध्यान केन्द्रित गर्न अनुमति दियो, जसमा विशेषगरी नयाँ खोप र औषधि विकासमा लगानी गर्न प्राथमिकता दिइरहेको छ । यसले २०२३ मा ३८.४ अर्ब अमेरिकन डलरको आम्दानी गरेको छ । जुन अघिल्लो वर्षको तुलनामा ६ प्रतिशतले बढी हो । यो वृद्धि औषधी र भ्याक्सिन बिक्रीको कारणले भएको हो ।

सम्बन्धित शिषर्कहरु

१८ करोड लागतमा अस्पताल निर्माण गरिँदै

सेयर कारोबारबाट नबिल र हिमालयनको बढी कमाइ, कुनको कति ?

७६ जिल्लामा पुग्यो डेंगु, गण्डकी प्रदेशमा मात्रै ५० प्रतिशत बढी संक्रमित

अध्ययन भन्छ- सन् २०५० सम्म विश्वमा क्यान्सरबाट मृत्यु हुनेको सङ्ख्या दोब्बर, कमजोर राष्ट्रमा तीन गुणा बढी

सिकलसेल उपचारका लागि भेरि अस्पतालमा बेग्लै वार्ड स्थापना गर्ने स्वास्थ्यमन्त्री पौडेलको निर्णय

आयुर्वेद चिकित्सालयमा बढ्दै बिरामीको सङ्ख्या, २३ प्रकारका औषधी निःशुल्क पाइने