काठमाडौं । कोरोनाभाइरसको कारण हाल विश्व नै त्रशित अवस्थामा छ । गएको फागुनदेखि हामीहरुको जीवन सामान्यबाट असामान्य बनेको छ । र, बिस्तारै यो असामान्य अवस्थालाई नै हामी सामान्यको रुपमा अंगाल्न प्रयास गर्दैछौं ।
कोरोना भाइरस अर्थात कोभिड-१९ भन्ने बित्तिकै सबैभन्दा पहिलो सुरक्षाको हिसाबले मास्कको नाम आउँछ । पहिला धुलोधुवाँ छेक्न मास्क लगाउने हामी अहिले आफू र दोस्रो व्यक्तिलाई संक्रमणबाट बचाउनको लागि मास्क प्रयोग गर्छौं ।
मास्क लगाउनुको सबैभन्दा पहिलो प्रमुख उदेश्य भनेको आफू संक्रमण भएको अवस्थामा दोस्रो व्यक्तिलाई यसबाट बचाउनु हो । कोरोनाभाईरसको सुरुवाती चरणमा मास्क बजारबाट मानौं गायब नै भएको थियो । त्यसैले पनि विश्व स्वास्थ्य संगठनले पनि सुरुमा संक्रमितहरुलाई मात्र मास्क लगाउन सुझाव दिएको थियो । तर संक्रमणको दर अति धेरै भएपछि आफ्नो सुरक्षाको लागि आफैले मास्क लगाउन विज्ञहरु सुझाएका हुन् ।
यही कारण अहिले हरेकको मुखमा कपडादेखि लिएर मेडिकल मास्क र अन्य विभिन्न किसिमका मास्क छन् । हाल बजारमा विभिन्न मास्कहरु सजिलैसँग पाईन्छ । तर मानिसहरुले मास्क प्रयोग गर्ने नाममा जुनपायो त्यही मास्क प्रयोग गर्दा यो संक्रमणको अन्त्य नहुने जस्तो देखिन्छ ।
हाल धेरै मानिसहरुको मुखमा देखिएको असुरक्षित मास्क हो भल्भ मास्क । अर्थात मास्को साईडमा हावा आवतजावत गर्ने सानो ड्ब्बा जस्ता भएको मास्क । तपाईले बाहिर निस्केर हेनुभयो भने अझै पनि धेरै मानिसहरुले यस्तो मास्क प्रयोग गरेको पाउनुहुन्छ ।
संसारभरका विज्ञहरुले भल्भ भएको मास्क प्रयोग नर्गन सुझाएका छन् । द वासिङटन पोस्टको अनुसार भल्भ अथवा फिल्टर भएका मास्कहरु मुख्य गरेर निर्माण क्षेत्रमा काम गर्ने कामदरहरुले शुद्ध हावामा सास फेरुन भन्ने उदेश्यको साथ बनाइएको थियो । मास्कमा भएको उक्त फिल्टरले मास्कभित्रको तातोपना र मोईस्टर कम गरी लामो समयसम्म लगाउनको लागि उपयुक्त बनाउँदछ ।
तर त्यस डिजाईनले कोरोना भाइरसलाई भने रोक्दैन । अहिलेको अवस्थामा मास्क लगाउनुको मुख्य उदेश्य भनेको मानिस खोक्दा, कुरा गर्दा, हाच्छ्यिु गर्दा हावामा यात्रा गर्ने थुकका छिटाहरुबाट बच्नु हो ।
तर जब मास्कमा फिल्टर हुन्छ, तब थुकका कणहरु त्यसबाट बाहिर निस्कन्छ र अन्य व्यक्तिमा पुग्न सक्छ ।
यस्तो मास्क लगाएको व्यक्तिबाट दोस्रो व्यक्तिलाई संक्रमण सर्नबाट भने जोगाउँदैन ।
हाल धेरैले यस्तो मास्क लगाएका व्यक्तिहरुलाई हवाईजाहजमा यात्रा गर्न, अस्पतालमा प्रवेश गर्न रोक लगाईसकेको छ ।
यदि तपाई पनि यस्तो मास्क प्रयोग गर्नुहुन्छ वा तपाईले चिनेको व्यक्तिले यस्तो मास्क प्रयोग गरेको देख्नुभएको छ भने आजै नै सचेत गर्नुहोस् ।
भल्भ भएकाे मास्क मात्र हाेइन, अनुहारभन्दा ठुलाे अथवा सानाे मास्क पनि कहिले प्रयोग नगराैं । आफ्नाे सजिलाेकाे लागि जहिले पनि सास फेर्न सजिलाे हुने मास्क लगाऔं ।
सामान्य स्वास्थ्य अवस्था भएका मानिसहरुले कपडाको मास्क प्रयोग गरी सर्जिकल तथा एन ९५ मास्क बिरामी व्यक्ति र अस्पतलामा कार्यरत चिकित्सक तथा नर्सको लागि बाँकी राखिदिन सक्छन् ।
कपडाकाे मास्क प्रयोग गर्ने व्यक्तिले एकपटक मास्क प्रयोग गरेपछि साबुन पानीले मज्जाले धाेएर घाममा सुकाई पुन: प्रयोग गर्न सक्छन् ।
