उच्चको आदेशपछि घरबाटै पक्राउ परे रवि, आज काठमाडौंको हिरासतमा राख्ने
काठमाडौं । राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी (रास्वपा)का सभापति एवं पूर्वगृहमन्त्री रवि लामिछानेलाई प्रहरीले नियन्त्रणमा लिएको छ । आज उच्च अदालत तुलसीपुरको …
सवारीको चाप र पूराना गाडीले विषालु बन्यो काठमाडौंको हावा, ४० प्रतिशत बढे बिरामी
काठमाडौं । केही दिनदेखि निसास्सिएको काठमाडौं उपत्यकाले शुद्ध सास फेर्न पाएको छैन । विशुद्ध अर्थात विषालु हावाले धुम्मिएको उपत्यकाभित्र बसोबास गरिरहेका हर…
'राष्ट्र बैंकको इतिहासमा महत्त्वपूर्ण इँटा थपेँ, मूल्याङ्कन तपाईंहरू गर्नूस्'
नेपाल राष्ट्र बैंक ऐन २०५८ ले मुलुकको मूल्य तथा बाह्य स्थायित्व, वित्तीय स्थायित्व कायम गर्ने, वित्तीय प्रणालीप्रति सर्वसाधारणको विश्वास अभिवृद्धि गर्ने जिम्मेवार…
आजबाट बिदामा जाँदै राष्ट्र बैंकका गभर्नर अधिकारी (फोटो-फिचर)
काठमाडौं । नेपाल राष्ट्र बैंकका गभर्नर महाप्रसाद अधिकारी शुक्रबारदेखि बिदामा जाँदैछन् । पाँच वर्षे कायकाल सकाएर उनी आजबाट बिदामा जाने भएका हुन् । उनको कार्यकाल यही चैत्र २४ गते सकिँदैछ । गभर्नर अधिकारीको बिदाइको लागि कार्यक्रम राष्ट्र बैंकमा आयोजना गरिएको छ । कार्यक्रममा उनले आफ्नो कार्यकालमा गरिएका गतिविधिको बारेमा जानकारी गराएका छन् । २०७६ साल चैत्रमा तत्कालीन केपी शर्मा ओली नेतृत्वको सरकारले अधिकारीलाई १७ औं गभर्नरका रूपमा नियुक्त गरेको थियो ।
सहकारीप्रति झन अनुदार बन्यो राष्ट्र बैंक, बचतको सीमादेखि सीईओ र सञ्चालकलाई कडाइसम्म
काठमाडौं । बचत तथा ऋण सहकारी संस्थाप्रति नेपाल राष्ट्र बैंक कडा बनेको छ । राष्ट्र बैंकले बिहीबार सहकारी संस्थाका लागि निर्देशा तथा मापदण्ड जारी गर्दै विभिन्न नीतिगत व्यवस्था गरेको हो । राष्ट्र बैंकले सहकारी संस्थाले प्राथमिक पुँजी कोषको १५्र गुणासम्म बचत संकलन गर्न सक्ने, संस्थाले बैंक तथा वित्तीय संस्था र सहकारी बैंकबाट आफ्नो कुल सम्पत्तिको पाँच प्रतिशतसम्म ऋण लिन सक्ने व्यवस्था गरेको छ । तर, यसरी ऋण लिँदा पुँजीकोषको शतप्रतिशत भन्दा बढी ऋण लिन नपाइने व्यवस्था गरेको छ । यस्तै, ५१ प्रतिशत वा सोभन्दा बढी लगानी सामूहिक जमानीमा गर्ने सहकारी संस्थाको हकमा कुल सम्पत्तिको२० प्रतिशत वा पुँजी कोषको१० गुणासम्म (जनु कम हुन्छ त्योसीमासम्म) ऋण लिन सक्ने व्यवस्था गरेको छ । यस्तै, राष्ट्र बैंकले बचतमा पनि सीमा तोकेको छ । अब बचत तथा ऋण सहकारी संस्थले एक जिल्ला कार्यक्षेत्र भएको दश लाख, एकभन्दा बढी जिल्ला कार्यक्षेत्र भएको पच्चीस लाख र एक प्रदेशभन्दा बढी कार्यक्षेत्र भएको पचास लाख रुपैयाँ बचतको सीमा तोकेको छ । सहकारी संस्थाले सदस्यता लिएको न्यूनतम तीन महिना नपुगेका सदस्यहरुलाई ऋण लगानी गर्न नसक्ने व्यवस्था पनि गरेको छ भने संस्थाले प्रति सदस्य प्राथमिक पुँजीको अधिकतम १५ (पन्ध्र) प्रतिशतभन्दा बढी रकम ऋण प्रवाह गर्न नसक्ने व्यवस्था गरेको छ । सहकारी संस्थाले नियमित बचत गरिरहेका सदस्यलाई निजको बचत रकमको पाँच गुणा वा बढीमा रु पाँच लाखमध्येजुन कम हन्ुछ सो बराबरकोरकममात्र बिना धितोऋण प्रवाह गर्न सक्नेछ र यसरी बिना धितो कर्जा प्रवाह गर्दा कम्तीमा दुई जना सदस्यहरुको जमानी लिनु पर्नेछ । सम्पत्ति खरिद÷निर्माण गर्दा साधारणसभाको कम्तीमा ५१ प्रतिशत बहुमतको निर्णयबाट मात्र गर्नुपर्नेछ र सम्पत्ति खरिद÷निर्माण गरिएको जानकारी ३० दिनभित्र नियमनकारी निकायमा दिनुपर्ने, विशिष्टिकृत संस्थाबाहके ठुलो कारोबार गर्ने संस्थाले कुल ऋणको न्यूनतम ५० प्रतिशत कृषि, उद्योग र व्यवसाय सञ्चालन÷बिस्तारलगायत उत्पादनमूलक क्षेत्रमा प्रवाह गर्नु पर्ने व्यवस्था पनि गरेको छ । यस्तै, संस्थाले सदस्यको बचतको सुरक्षणमा बढीमा ९० प्रतिशतसम्म ऋण प्रवाह गर्न सक्ने व्यवस्था गरेको छ भने अचल सम्पत्तिको धितोमा ऋण प्रवाह गर्दा उप÷महानगरपालिकामा रहको धितो मूल्याङ्कनको बढीमा ६० प्रतिशतसम्म र नगर÷गाउँपालिकामा रहेको धितोको हकमा बढीमा ७० प्रतिशत सम्म ऋण प्रदान गर्न सक्ने व्यवस्था पनि गरेको छ । संस्थाले कुल बचत दायित्वको कम्तिमा १५ प्रतिशत तरल सम्पत्ति कायम गर्नु पर्नेछ । तरल सम्पत्ति मापन गर्दा देहाय वमोजिमको सम्पत्ति समावेश गर्नुपर्ने मापदण्डमा उल्लेख छ । बचत र ऋणकोब्याजदर बीचकोअन्तर छ प्रतिशतभन्दा बढी लिन नपाइने व्यवस्था पनि राष्ट्र बैंकले गरेको छ भने । ब्याजदर गणना गर्दा बचत र ऋणको भारित औसत ब्याजदरलाई आधार मान्नुपर्ने उल्लेख छ । राष्ट्र बैंकले सहकारी संस्थाको प्रमुख कार्यकारी अधिकृतका लागि सहकारी संस्थाबाट आफूले वा एकाघर परिवारको नाममा ऋण नलिएको, फौजदारी अभियोगमा कारवाही नभएको, कालोसूचीमा नपरेको वा कालोसूचीबाट फुकुवा भएको तीन वर्ष पूरा भएको, (अन्य सहकारी संस्थाहरुमा संलग्न नभएको, राजनैतिक दलको सदस्य नभएको, २१ वर्ष उमेर पूरा भएको र ठूला कारोवार गर्ने सहकारी संस्था बाहेकको हकमा न्यूनतम शैक्षिक योग्यता दश जोड दुई वा प्रवीणता प्रमाणपत्र तह र ठुलो कारोबार गर्ने संस्थाहरुको हकमा स्नातक तह उत्तीर्ण भएको हुनु पर्ने पर्ने व्यवस्था गरेको छ । सञ्चालकको एकाघर परिवारको व्यक्ति कार्यकारी प्रमुख÷संस्था प्रमुखको रुपमा कार्य गर्न नपाउने व्यवस्था गरेको छ भने कार्यालय प्रमुखको नियुक्तिसम्बन्धी जानकारी नियमनकारी निकायलाई १५ दिनभित्र दिनु पर्ने व्यवस्था गरेको छ । सहकारी सञ्चालक समितिमा अध्यक्षसहित कम्तिमा पाँच र बढीमा नौ जना जना सदस्य रहन सक्ने व्यवस्था गरिएको छ भने उपलब्ध भएसम्म समितिमा कम्तिमा तेत्तीस प्रतिशत महिला सदस्यको प्रतिनिधित्व निश्चित गर्नुपर्ने व्यवस्था छ । परिवारको एकभन्दा वढी ब्यक्ति एकै अवधिमा सञ्चालक तथा लेखा सुपरिवेक्षण समितिको पदाधिकारीको रुपमा निर्वाचित हुन नपाउने, सञ्चालक पदमा दुई कार्यकालभन्दा बढी अवधिको लागि निर्वाचित हुन र बहाल रहन नसक्ने व्यवस्था गरेको छ । कुनै पनि सदस्य एकै अवधिमा एकभन्दा बढी संस्थाको सञ्चालक वा पदाधिकारी हुन नपाइने, सञ्चालक समितिमा निर्वाचित हुनका लागि प्रचलित कानुनबमोजिम कालोसूचीमा नपरेको वा कालोसूचीमा परेको भएमा फुकुवा भएको मितिले तीन वर्ष पूरा भएको हुनु पर्ने, सञ्चालकले आफू जमानी बसी कुनै पनि ऋण प्रवाह गर्न नपाइने र सञ्चालक कालो सूचीमा परेमा र आफैले वा परिवारका सदस्यले लिएको ऋण र जमानी दिएको ऋण खराब वर्गमा वर्गीकृत भएमा त्यस्तो सञ्चालक स्वतः पदमुक्त हुने व्यवस्था गरेको छ ।
नेपालमा ३५ लाख पर्यटकलाई सेवा दिनसक्ने होटल छन्, पर्यटकको खाँचो छ : अध्यक्ष शाह
काठमाडौं । नेपाल होटल संघ (हान) का अध्यक्ष विनायक शाहले नेपालभरि ३५ लाख पर्यटकलाई सेवा दिनसक्ने होटल संरचना तयार भइसकेको बताएका छन् । शुक्रबार आयोजित ‘२०औं फेवा नववर्ष महोत्सव’ घोषणा कार्यक्रममा बोल्दै उनले मुलुकमा स्तरीय होटलहरू निर्माण भइसके पनि पर्यटकको अभाव रहेको बताए । शाहका अनुसार विशेषगरी पोखरा उच्चस्तरीय होटल संरचनासहित प्रमुख पर्यटकीय गन्तव्य बनेको छ। अध्यक्ष शाहका अनुसार नेपालमा लगानीको राम्रो वातावरण रहे पनि पर्यटकको संख्या अपेक्षाअनुसार बढ्न सकेको छैन । उनका अनुसार पर्यटन क्षेत्रले आर्थिक उन्नतिमा योगदान दिन सक्छ, तर आवश्यक संख्यामा पर्यटक भित्र्याउन चुनौती भइरहेका छन् । उनले पछिल्लो समय नेपालमा भइरहेका विभिन्न प्रदर्शन तथा आन्दोलनका कारण अन्तर्राष्ट्रिय पर्यटक आगमन प्रभावित भएको समेत उल्लेख गरे । चैत ३० देखि वैशाख १ गतेसम्म पोखराको फेवाताल किनारमा आयोजना हुने ‘२०औं फेवा नववर्ष महोत्सव’ ले पर्यटन प्रवर्द्धनमा सकारात्मक प्रभाव पार्ने विश्वास आयोजकहरूले लिएका छन् । महोत्सव अवधिभर होटल सेवामा २० प्रतिशत छुट प्रदान गरिने आयोजकको भनाइ छ । महोत्सवले स्वदेशी तथा विदेशी पर्यटक आकर्षित गर्न मद्दत गर्ने अपेक्षा गरिएको छ । नेपाल होटल संघका अनुसार, आगामी दिनमा आन्तरिक तथा बाह्य पर्यटक आगमनलाई प्रोत्साहित गर्ने नीति अवलम्बन गर्नुपर्ने देखिएको छ । संघका अध्यक्ष शाहले पर्यटन क्षेत्रलाई मजबुत बनाउन दीर्घकालीन योजनाका साथै सहजीकरण आवश्यक रहेको बताए ।
