अटो

काठमाडौं । विश्वभरका गाडी किन्नेमध्ये धेरै उपभोक्ता पुनः आन्तरिक दहन इन्जिन (आईसीई) भएका सवारीतर्फ फर्किन थालेको अर्न्स्ट एण्ड यङ (ईवाई) ले मंगलबार सार्वजनिक गरेको रिपोर्टले देखाएको छ । अस्थिर नीति, व्यापार युद्ध र ईभीसम्बन्धी पूर्वाधार तथा लागतप्रतिको बढ्दो शंकाका कारण यस्तो भएको रिपोर्टमा उल्लेख छ । डिजेल तथा पेट्रोलबाट चल्ने कारको बिक्री सहज बनाउन अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले गत हप्ता आफ्ना पुख्र्यौली सरकारद्वारा तयार गरिएका फ्युल–इकनोमी स्ट्यान्डर्डहरू ठूलो मात्रामा घटाउने प्रस्ताव पेश गरे । युरोपेली युनियनले समेत सन् २०३५ पछि आईसीई बन्द गर्ने योजना फितलो पारिएको संस्करण छिट्टै ल्याउन सक्ने संकेत छ । ईवाई ग्लोबल एयरोस्पेस, डिफेन्स एण्ड मोबिलिटीका प्रमुख कोन्स्टान्टिन एम. गालका अनुसार ईभीतर्फको रूपान्तरण अपेक्षाभन्दा ढिलो गतिमा अघि बढेपछि नीतिहरू परिवर्तन भइरहेका हुन् । उनका अनुसार चिनियाँ उपभोक्ताहरू धेरै ईभी किनिरहे पनि उनीहरूका लागि गाडी केले चल्छ भन्ने भन्दा पनि कति राम्रोसँग डिजिटल लाइफस्टाइलसँग एकीकृत हुन्छ भन्नेमा बढी चासो छ । जहाँ एकातिर परम्परागत गाडी निर्माता कम्पनीहरूले जीवाश्म इन्धनको प्रयोग कम गर्ने गति सुस्त चाहन्छन् भने विद्युत् यातायात समर्थक समूहहरूले सीओटू उत्सर्जन नियन्त्रणका लागि ईभीतर्फ छिटो संक्रमण अत्यावश्यक भएको बताउँदै आएका छन् । पश्चिमी नीतिनिर्माताहरूले चीनका भारी रूपमा अनुदान प्राप्त ईभीहरूबाट आफ्ना बजार जोगाउन आयात शुल्कजस्ता कडा उपायहरु अपनाइरहेका छन् । तर अमेरिकन र युरोपेली कार निर्माताहरूले विश्वबजारमा चीनका पेट्रोलबाट चल्ने कारहरूसँग समेत कडा प्रतिस्पर्धा भोगिरहेका छन् । विश्वभरका ५० प्रतिशत गाडी खरिदकर्ताहरू आगामी २४ महिनामा नयाँ वा पुरानो पेट्रोलरडिजेलबाट चल्ने कार किन्न चाहन्छन्— यो दर २०२४ को तुलनामा १३ प्रतिशतले बढेको हो । ब्याट्री–इलेक्ट्रिक कारप्रतिको रुचि १० प्रतिशत बिन्दुले घटेर १४ प्रतिशतमा पुगेको छ । हाइब्रिड कारप्रतिको रुचि ५ प्रतिशतले घटेर १६ प्रतिशत मात्र बाँकी छ । सम्भावित ईभी खरिदकर्तामध्ये ३६ प्रतिशतले भू–राजनीतिक परिस्थितिका कारण खरीद पुनर्विचार वा ढिलाइ गरिरहेका छन् । ‘हामीले हालै युरोपेली युनियनसँग छलफल गरेका छौं । उनीहरूले ग्रिन डिलको पुनर्मूल्यांकनका लागि ‘ड्यु–डिलिजेन्स’ गरिरहेका छन्... अहिले उनीहरू धारणा वा विश्वासभन्दा वैज्ञानिक तथ्यमा बढी ध्यान दिन थालेका छन्,’  गालले भनिन् ।

काठमाडौं । नेपालका लागि रोयल इनफिल्डको आधिकारिक वितरक अल्फा अटोमोटिभले मोटरसाइकल हन्टर ३५० को नयाँ संस्करण सार्वजनिक गरेको छ । काठमाडौंमा आयोजित एक कार्यक्रममा नयाँ विशेषता र आकर्षक रङहरू सहितको हन्टर ३५० को सार्वजनिक गरिएको हो । कम्पनीले नयाँ हन्टर ३५० को दुई भेरियन्टको मूल्य समेत घोषणा गरेको छ । जसअनुसार सिंगल टोन कलरको अन-रोड मूल्य ४ लाख ९४ हजार ९०० रुपैयाँ र डुअल टोन कलरको मूल्य ४ लाख ९९ हजार ९०० रुपैयाँ तोकिएको छ । योसँगै हन्टर ३५० रोयल इनफिल्डको सबैभन्दा कम मूल्यको मोटरसाइकल बनेको छ । के-के छन् नयाँ विशेषताहरू ? कम्पनीका अनुसार यो मोटरसाइकललाई मेटियर ३५० कै उस्तै प्लेटफर्ममा निर्माण गरिएको हो । नयाँ जे-सिरिज अन्तर्गतको अत्याधुनिक इन्जिनमा तयार गरिएको हन्टर ३५० आधुनिक शैली र शहरी सवारी अनुभव चाहनेका लागि लक्षित गरिएको छ । यसपटकको हन्टर ३५० मा राइडरको अनुभव र सुरक्षालाई ध्यानमा राख्दै धेरै नयाँ विशेषताहरू थपिएका छन् । जसमा रातको समयमा स्पष्ट भिजिबिलिटीका लागि नयाँ एलईडी बत्ती, काठमाडौंको ट्राफिकमा क्लच परिवर्तन गर्न सहज बनाउने र हातलाई आराम दिने प्रविधि, डुअल च्यानल, अगाडि र पछाडि दुवै चक्कामा एबीएस प्रणाली, जसले भिजेको वा चिप्लो बाटोमा पनि सुरक्षित ब्रेकिङ सुनिश्चित गर्छ । यस्तै, पहिलेभन्दा परिष्कृत र आरामदायी यात्राका लागि सुधारिएको सस्पेन्सन रहेको कम्पनीले दाबी गरेको छ । नेपालको सडक अवस्थालाई सुहाउँदो र अफ-रोड यात्राका लागि पनि उपयुक्त रहेको कम्पनीले जनाएको छ ।  ट्रिपर न्याभिगेसन प्यानल जोड्न मिल्ने सुविधासहितको आधुनिक इन्स्ट्रमेन्ट क्लस्टर रहेको समेत कम्पनीले बताएको छ । नयाँ हन्टर ३५० विश्वका चर्चित सहरहरूबाट प्रेरित चार नयाँ रङहरूमा उपलब्ध छ । टोकियो ब्ल्याक, लन्डन रेड, रियो ह्वाइट र ग्राफाइट ग्रेमा उपलब्ध रहेको जनाएको छ ।  कम्पनीका अनुसार हन्टरमा ३४९ सीसीको सिंगल-सिलिन्डर, फ्यूल-इन्जेक्टेड, एसओएचसी एयर-एण्ड-अयल कुल्ड इन्जिन जडान गरिएको छ, जसले ६ हजार १०० आरपीएममा २०.२ हर्सपावर र ४० हजार आरपीएममा २७ एनएम टर्क उत्पादन गर्छ । पाँच गियर बक्ससहितको यो इन्जिनले सहरमा सहज सन्तुलन र खुल्ला सडकमा उत्साहजनक शक्ति दिने विशेषता राख्छ । अल्फा अटोमोटिभका निर्देशक मेघराज पौडेलले यो नयाँ उत्पादनले नेपाली बजारमा नयाँ कोशेढुंगा स्थापित गर्ने विश्वास व्यक्त गरे । रोयल इनफिल्डका सार्क क्षेत्रका बिजनेस हेड, मोहित बेनिवालले नेपाल रोयल इनफिल्डको लागि विशेष स्थान भएको बताए ।   उनले छोटो अवधिमै नेपालमा मध्य-सेग्मेन्टमा ८३ प्रतिशत बजार हिस्सा ओगट्न सफल भएकोमा नेपाली ग्राहकहरूप्रति आभार प्रकट गरे । वीरगञ्जस्थित एसेम्बली प्लान्टबाट हालसम्म ३० हजार भन्दा बढी मोटरसाइकल उत्पादन भइसकेको र यसले नेपालमा रोयल इनफिल्डको प्रतिबद्धतालाई दर्साउने उनकाे भनाइ छ । त्यसैगरी त्रिवेणी ग्रुपका हर्ष सांघाईले अटोमोबाइल क्षेत्रमा कुनै अनुभव नहुँदा पनि रोयल इनफिल्ड जस्तो प्रतिष्ठित ब्रान्डको जिम्मेवारी पाएको बताए  ।  साथै मोटरसाइकल बुक गरेका ११ जना ग्राहकहरूलाई चाबी हस्तान्तरण गरिएको थियो । नयाँ लन्चले नेपाली बजारमा रोयल इनफिल्डको उपस्थितिलाई अझ बलियो बनाउने र विशेषगरी युवा राइडरहरूलाई आकर्षित गर्ने कम्पनीकाे दाबी छ ।  २०२३ जुनदेखि अल्फा अटोमोटिभले सीकेडी मोडेलमार्फत मोटरसाइकल एसेम्बलिङ गर्दै आएको छ । अर्जेन्टिना, ब्राजिल, कोलम्बिया र थाइल्यान्डपछि नेपालको नाम रोयल इनफिल्डको पाँचौँ एसेम्बलिङ देशको रूपमा जोडिनु आफैंमा ठूलो उपलब्धि भएकाे कम्पनीले जनाएकाे छ । वीरगञ्जस्थित १ लाख वर्गफुटमा फैलिएको अत्याधुनिक एसेम्बलिङ प्लान्टबाट वार्षिक २० हजार मोटरसाइकल उत्पादन गर्ने क्षमता रहेको कम्पनीको दाबी छ। यसले नेपाली उपभोक्ताका लागि छरितो आपूर्ति मात्रै होइन, रोजगारी र औद्योगिक विकासमा पनि महत्वपूर्ण योगदान पुर्‍याइरहेको छ ।

काठमाडौं । पछिल्लो समय नेपाली बजारमा विद्युतीय सवारीसाधन (इभी) को  प्रयोग बढ्दाे छ। ईभीको प्रयोग तीव्र गतिमा बढिरहेका बेला यसको सुरक्षा, नियमन र मापदण्डबारे बहस चुलिएको छ । विशेषगरी ब्याट्रीमा आगलागीको जोखिम र चालकको भूमिकाबारे विभिन्न आशंकाहरू उठिरहेका छन् ।  तर, यो भ्रमबारे यातायात विज्ञहरू भने ईभी आफैमा सुरक्षित भएको दाबी गर्छन् । नेपालमा विदेशी मापदण्डअनुसार नै ईभी भित्रिने गरेको र सुरक्षामा खासै समस्या नरहेको विज्ञहरूले बताएका छन् । उनीहरू आफ्नै राष्ट्रिय मापदण्डको आवश्यकता रहेको बताउँछन् ।  सडक विभागका प्राविधिक शाखा प्रमुख श्रीकान्त यादवका अनुसार नेपालमा विद्युतीय गाडी आयात गर्दा अन्तर्राष्ट्रिय मापदण्डलाई आधार मानिन्छ । संयुक्त राष्ट्रसंघको इकोनोमिक कमिसनले संसारभरि अटोमोबाइलसम्बन्धी मापदण्ड बनाउने र सोहीअनुसार गाडीको एप्रुभल सर्टिफिकेट, टेस्ट रिपोर्ट तथा जिओपी (प्रमाणीकरण) जस्ता कागजातहरू माग गर्ने उनले जानकारी दिए ।  ‘जुन गाडी अन्य देशमा चल्न योग्य हुन्छ, त्यो नेपालमा पनि स्वाभाविक रूपमा चल्न योग्य हुन्छ । जहाँजहाँ सञ्चालन अनुमति नपाउने गाडी छ, त्यो नेपालमा पनि चल्न पाउँदैन,’ यादवले विकासन्युजसँग भने । ‘यो चेक होइन, सिधै प्रमाणिकरण हो । वाहन उत्पादन भएको देशमै आधिकारिक निकायले प्रमाणित गरेर पठाएकाले नेपालमा फेरि दोहोरो परीक्षण गरिँदैन । त्यही अन्तर्राष्ट्रिय मापदण्डअनुसारका कागजातका आधारमै नेपालले इन्ट्री स्वीकृत गर्छ,’ उनले थपे । सुरक्षामा समस्या छैन ईभीको सुरक्षामा कुनै समस्या नभएको यातायात विज्ञ तथा नेपाल इन्टरमोडल यातायात विकास समितिका कार्यकारी निर्देशक आशीष गजुरेल दाबी गर्छन् ।  उनका अनुसार इभी आफैमा असुरक्षित हुने कुनै कारण नै छैन । यसको सेफ्टी स्तर पनि निकै राम्रो छ । दुर्घटनाका धेरै घटनाहरूलाई उनले चालकको अनुभवहीनता र ईभीका विशेषतासँग जोडेर हेरेका छन् ।  ‘नयाँ भएकाले चलाउन नजान्दा विभिन्न समस्याहरू देखिन्छन् । ईभी गाडीले झ्याप्पै स्पिड पकड्छ । गियर नहुने भएकाले कतिपय परिस्थितिमा नियन्त्रण गुम्ने सम्भावना बढी देखिन्छ,’ उनले विकासन्युजसँग भने, ‘मेरो बुझाइमा ईभी अनकन्ट्रोल हुने यही कारण हो ।’ मंसिर १६ गते केशरमहल क्षेत्रमा ईभीको ठक्करबाट एक जनाको मृत्यु भएको थियो भने ड्युटीमा खटिएका ट्राफिक प्रहरीलाई समेत ठक्कर दिँदा दुई जना घाइते भएका थिए । बा. प्र.०१–०३० च २३४८ नम्बरको नेटा ईभी कार थियो । उक्त प्रसङ्ग जोडी गजुरेलले टिप्पणी गर्दै भने, ‘त्यो पनि चलाउन राम्ररी नजानेकाकै कारण भएको जस्तो लाग्छ ।’  ब्याट्रीमा आगलागीको जोखिम र भ्रम ब्याट्रीमा आगलागीको जोखिमबारे भ्रम फैलाएको गजुरेलको भनाइ छ । ‘ईभीको ब्याट्री पनि मोबाइल जस्तै हो । ८–१० वर्षपछि बदल्नुपर्ने सामान्य कुरा हो । आगलागीको जोखिमको कुरा गर्दा डिजेल/पेट्रोल गाडीका तुलनामा ईभीको ब्याट्रीमा समस्या धेरै कम देखिन्छ,’ उनले भने ।  विद्युत सर्ट हुने कुरालाई उनले अलग राख्दै ब्याट्रीमा पानी परे वा ठोक्किएर पड्किने सम्भावना भए पनि आफैमा त्यस्तो दुर्घटना हुने कारण नभएको स्पष्ट पारे ।  चार्जिङ स्टेशनको सुरक्षाबारे मोबाइल चार्ज गरेको जस्तै भएको उनले बताए । उनले असुरक्षित हुनुपर्ने केही कारण नभएको भन्दै ढुक्क हुन आग्रहसमेत गरे ।  आफ्नै मापदण्ड अपरिहार्य अहिले विदेशी मापदण्डकै भरमा ईभी सञ्चालन भए पनि नेपाललाई छुट्टै मापदण्ड आवश्यक रहेको कुरामा विज्ञहरू सहमत छन् ।  ‘हामीले मापदण्ड बनाएको छैनौं । विदेशकै मापदण्ड अनि सर्टिफिकेटको आधारमा हामीले गाडीहरू छुट्टाउने गर्छौं,’ गजुरेलले भने, ‘तर एकदमै आवश्यक छ । गाइडलाइन स्ट्यान्डर्ड त बनाउनै पर्छ ।’ सरकारले यसका लागि पहल गरिरहेको र बनाउने भनेर लागि परेको उनको भनाइ छ । उनका अनुसार कहिलेसम्म बन्ने भन्नेबारे टुंगो छैन ।  सडक सुरक्षा रणनीतिमा ईभी विशेष सेक्सन जोड्नुपर्ने आवश्यकतालाई पनि यातायात विज्ञ गजुरेलले महत्त्वपूर्ण मानेका छन् ।  ‘अघिल्लो संरचनामा ईभीको कुनै छुट्टै अवधारणा थिएन,’ उनले भने, ‘अब नयाँ ऐन–नियम बनाउनुअघि ईभीलाई अनिवार्य रूपमा समेट्नैपर्छ । ’ विद्युतीय गाडीका चालकका लागि विशेष प्रशिक्षण आवश्यक भएको उल्लेख गरे । उनले भने, ‘प्रशिक्षण त सबैले गर्नुपर्छ । अहिले नगरेका कारण नै समस्या देखिएको हो । ’ उनका अनुसार इन्धनबाट चल्ने गाडीका चालकहरू पनि आवश्यक परीक्षण र प्रशिक्षणको दायराभित्र आउनैपर्छ।  नेपालमा विद्युतीय सवारी साधनको लहर बढिरहेका बेला यसको सुरक्षामा खासै चिन्ता लिनुपर्ने अवस्था नरहेको तर दिगो नियमन र सुरक्षाका लागि आफ्नै राष्ट्रिय मापदण्ड तथा चालक प्रशिक्षणको खाँचो रहेको उनको भनाइ छ।